Ondertussen in de Fosse Sinsin

--Dit is een samenvatting van een 4-tal dagen explo te Han-sur-Lesse tijdens de afgelopen maanden.--

Naast onze andere werven zijn we met (ruime) tussenpozen nog altijd aan het werk in de Grotte de la Fosse Sinsin, een nieuw grotje op het Massief van Boine in Han-sur-Lesse. Aan de tocht te oordelen die doorheen de grot waait, hopen we dat de plek de toegang kan vormen tot een nieuwe Grot van Han, vooral omdat ze tussen de Réseau Sud en de Père Noël ligt. De Sinsin is intussen 25 meter diep en 200 meter lang, maar stel je bij de grot geen grote fossiele riviergangen voor. De grot bestaat veeleer uit gebarsten rotsplaten die uit elkaar zijn geweken en spleten vormen van maximaal twee meter tot nauwelijks enkele centimeters breed. We vermoeden dat de grot is ontstaan als gevolg van de instorting van een reusachtige zaal, die nu de doline van de Fosse Sinsin vormt. De Wet van Murphy wil natuurlijk dat het gros van de wind vandaan komt uit een van de smallere spleten.

Omdat onze exploploeg zich niet door een vuistbrede spleet laat tegen houden, zijn we deze nu al anderhalf jaar aan het verbreden. De voorlaatste twee sessies gebeurde dit door Kris, zoon Ewout en Myriam. Het voorbije weekend namen Stijn, Geert en Kris op zaterdag de klus voor hun rekening. Op zondag werden Stijn en Geert afgelost door een Nederlandse ploeg bestaande uit Lisette, Marcel en zoon Sieds, omdat zij technisch werkloos waren door de hoge waterstand in hun eigen 'werf'. Op zaterdag haalden we er bovendien de zware middelen bij. Gefrustreerd omdat de rotsen meer weerwerk bieden dan we verwacht hadden, sleepten we een generator en een heuse drilboor het bos in. Het resultaat is dat we in één dag meer fijn stof hebben ingeademd dan je normaal gezien in een heel leven mag doen, maar ook dat we eindelijk een stevig eind vooruit konden gaan.

Dit betekent dat we zondag eindelijk de plek konden bereiken waar we al anderhalf jaar naar toe werken. Naarmate de werken vorderden, kregen we namelijk een steeds beter zicht op een nieuwe spleet. Bij de voorlaatste sessies slaagden we er in om een steentje in de spleet te mikken, en deze rolde enkele meters dieper door. Zou de doorbraak werkelijk nabij zijn? Zouden we onder ons de toegang zien tot een grote zaal met afmetingen à la Père Noël, tot aan de nok gevuld met fonkelend witte concreties? Helaas, maar deze droom zullen we nog wat moeten uitstellen. De nieuwe spleet gaat inderdaad de diepte in, maar blijft hooguit tien centimeter breed. Dit betekent dus dat we de komende maanden nog enkele sessies desobstructiewerk te goed hebben...

Profiterend van onze overnachting in Camping Le Roptai in Ave-et-Auffe gingen we op zondagmorgen overigens eerst een kijkje nemen naar de P70 van de oude barietmijn van Auffe. We hadden al eerder foto’s gezien van dit grote en diepe zwarte gat, maar wilden deze – naar Belgische normen – gigantische put toch eens met eigen ogen zien. Marcel wist de put liggen en speelde onze gids. Ze ligt amper vijf minuten van de camping verwijderd. De put afdalen is momenteel echter uitgesloten. Kris had namelijk een verhaal opgevangen dat deze put tegenwoordig gebruikt wordt als stortplaats voor jachtafval. Dit bleek inderdaad te kloppen. Samen met de warmere lucht steeg uit de put een geur van rotting en bederf op. Aan de rand van de put lagen bovendien organen en een recente plas bloed. Smakelijk was anders...

FSS doline met grotje (bovenin de wand)

--Een dagje in het teken van de elektronica.--

Een tijdje terug trokken we naar de Fosse Sinsin met de bedoeling om er wat apparatuur te testen.

Vooreerst werden er de grottelefoons opgesteld, zodat we een vlotte communicatie konden onderhouden van binnen naar buiten de grot. Dan werden een aantal metingen uitgevoerd met een paar ARVA sneeuwbiepers. We wensen de mogelijkheden van deze toestellen te testen en ook een systeem uit te werken om er een nieuwe meting mee op te zetten aan de Wuinant (ondertussen met goed resultaat uitgevoerd). In dit geval was een afstand van 25-35m grot te overbruggen.

Daarna werd ook het ARCANA-toestel getest op een afstand van een 30-tal meter. Dit toestel laat toe om een exacte plaatsbepaling te doen, wat met een ARVA niet mogelijk is. De zender, die in het tunneltje van de FSS doline stond, kon snel en accuraat worden gelokaliseerd.

Naderhand werd in de FSS doline nog een klimmetje uitgevoerd in de wand waar een grotje verborgen zit. Deze grot is overigens niet opgenomen in de CWEPSS atlas en is 12m lang bij een sectie van ongeveer 1x1m. Op te merken valt dat deze lokatie boven het réseaux Sud van de Grottes de Han zit.

grottelefoon in de FSS

Na de metingen nog een desob poging gedaan in de FSS, maar de hilti gaf geen kik... één van de batterijen blijkt defect (ondertussen weer hersteld).

Uiteindelijk zijn we dan nog even gaan zien naar 2 bronnen, de Sourd d'Ave en de Chauveau. Merkwaardig dat deze laatste bron niet actief was. Er moet ergens een andere bron zijn van het grote systeem Haquin/Mont? maar wij weten niet waar. Aan de SDA zitten dan weer bevers die er een flinke dam hebben opgetrokken. Maar dat zijn dan weer heel andere verhalen...

G. K. S.

Update Magne

Met het resultaat van de laatste ARVA meting zijn we terug op het terrein gegaan op zoek naar een interessante werkplek om de doorbraak te maken naar de ondergrondse Magne. Gewapend met een warmtebeeldcamera en een omgevingstemperatuur van -2°C is de kans groot dat de goed gecamoufleerde ‘souffleurs’ zichtbaar worden. Helaas moeten we vaststellen dat het toch minder evident  is dan we gehoopt hadden. Geen wakke, warme plekken in de nu toch sterk verkleinde zoek zone.

We weten nu dat het eindpunt van de Wuinant ten zuiden ligt van de Hadelin, en dat op ruim 10m afstand, maar er lijkt geen logische weg om die te verbinden. Zowel de GRSC als de Speleo’s van Limburg hebben de krachten en de kennis verenigd om via deze grot de link te leggen. Dat het niet simpel is was al lang duidelijk.

Wat ons echter opviel tijdens de snuffelronde op de flank was de temperatuur en de wind in de Trou Verticale, een kleine  grot open gemaakt door de SCB ten noorden van de Hadelin met een beperkte ontwikkeling van 7m tussen enkele grote blokken. Vorige zomer hebben we ter hoogte van de Verticale een gat vrijgemaakt dat toen ook sterk tochtte, de Horizontale gedoopt. De buitentemperatuur was dan om en nabij de 25°C, terwijl de grot een wind uitbraakte van slechts  5°C. Ondertussen is duidelijk geworden dat de Horizontale slecht 6m van de Verticale verwijderd is, met quasi geen hoogteverschil. De temperatuur van de Verticale met de vriestemperaturen buiten was dan weer een geruststellende 11°C.

Uiteraard rijst de vraag of we te maken hebben met een court circuit tussen de Vert-Hor, of tussen de Hadelin-Vert? De speleo’s van Limburg hebben na een 10 tal sessie in de Verticale de fakkel doorgegeven. Het is nu aan ons om te bewijzen dat het niet om een 'loop' gaat, maar wel degelijk om een (groot) vervolg, want dat is het enige wat ik kan uitmaken op de hoeveelheid wind die uit de grond komt met die temperatuur.  We hopen nu dus eerst een nieuw stuk grot te ontdekken om dan hopelijk alsnog de verbinding te kunnen leggen met de Wuinant…Dromen staat vrij, en dat er voor gewerkt zal moeten worden is gebleken uit onze eerste sessie in de Verticale. De werkplaats is bepaald, de wind komt uit een opening  niet groter dan een schoendoos, en hopelijk blijven de wanden/blokken overeind staan.

Hadelin...

Vertical...

Elektronica en water

Iedereen weet dat dit geen goed huwelijk is...

Een tweetal jaar terug heb ik één van de hilti accupacks voorzien van nieuwe accucellen. Dit komt een stuk goedkoper uit dan een nieuwe batterij te kopen, de vraag is natuurlijk of zo een oplossing ook duurzaam is. Een extra voordeel is wel dat de nieuwe bat's NiMh zijn, de oude NiCd. Maar wie geeft daar nog om in het lithiumtijdperk?
Nu, dat pack is onlangs defect geraakt. Cellen defect? Na demontage blijkt er water in het batterijpack te zijn gelopen, en de interne elektronica kan daar niet tegen... met de cellen is er geen probleem. Dus pack in de vuilbak? Neen, de nieuwere hilti-batterijen hebben de elektronica niet en op deze website staat hoe je een pack hermaakt zonder de elektronica.

Een tip: Krijg je water in een draagbaar elektronisch toestel, demonteer dan zo vlug mogelijk de batterij en laat het toestel goed uitdrogen, maak het desnoods open. Is het zeewater dan is de kans groot dat het toestel verloren is, maar je kan proberen om te spoelen met gewoon water. En natuurlijk opletten voor elektrocutie!

BP6-86

duidelijk sporen van water

Explowaterpartijen

De beelden spreken voor zich, we amuseren ons over de grens. 

Naast klassieke duiken in groep en droge speleo zijn volgende explowaterpartijen aan bod gekomen:

De Artouze bleek ‘a point’. Een heldere beek komt uit de bron gelopen. Met een schets van Michel Pauwels op zak en een gedreven grotduiker die quasi overal in past kon de bron verder onderzocht worden. Ook Julien kwam tot de vaststelling dat de eerste helft van de bron artificieel is, daarna verspert een mikado van blokken de laminoir en het mogelijke vervolg. 

Op uitnodiging van Julien hebben we daarna de handen uit de mouwen gestoken in de bron onder het ‘Usine’, zeg maar de zusterbron van de Bezerne. Het werk bestaat uit emmers puin vullen. Hier en daar komt alvast een stuk vaste wand piepen. Helpende handen dringen zich op.

In de Bezerne werd  dan weer een voorzichtige duik gedaan. De ingang blijft naar mijn gevoel onstabiel. Bijkomende uitdaging is dat de bron in normaal regime, aanvaardbaar zicht met andere woorden een permanent lage waterstand heeft.  Hierdoor moeten de eerste meters op het droge worden afgelegd. De  uitrusting zal het geweten hebben.

Een andere interessante bron leek ons die van Rachecourt. Na een tunnelcomplex met een hoog fun gehalte kom je aan de natuurlijk  bron. Er werd op twee plaatsen gegraven. De mogelijkheden moeten verder onderzocht worden, maar dan  met ander materiaal. Wordt vervolgd.

En uiteraard kon de Sichatel niet ontbreken op het programma. De courage om lijn bij te leggen werd getemperd bij het zien van het eindpunt, een  laminoir van 60 cm hoog, die dan ook nog eens van 3m naar minder dan 2m breed gaat. Ik zag mezelf al net als vorige keer vastkruipen… Nu, zwemmen tot het eindpunt is al voldoende avontuurlijk. Daarnaast heb ik de vrijheid genomen om een en ander in scene te zetten.

Heet van de naald: een collega duiker heeft het eindpunt van de laminoir bereikt, en ongeveer 20m voorbij het voormalige eindpunt  heropent de gang zich opnieuw! Hier gaan we weer!

Zie ook deze link van de GERSM.

(film in lage kwaliteit)

Topografiepuzzelen, een nieuwe discipline in de speleologie?

In een bijdrage uit mei kon je al lezen hoe we in de grot Wuinant een duik hebben georganiseerd. Ondertussen hebben we een samenwerking opgezet met GRSC en we zien dat het gezamelijk denk-, meet- en graafwerk er stilaan vorm krijgt. 

Het resultaat van de eerste meetcampagne was bevredigend, maar toch was er nog enige twijfel omtrent de positionering van de topo van de Wuinant. Daarom hebben we opnieuw een duik georganiseerd, maar nu 'light' in vergelijking met de vorige. Met alle nieuwe kennis in het achterhoofd konden we nu ook een nieuwe meetstrategie uitwerken. Eén duiker, Stijn heeft de opdracht meegekregen om al het werk post-sifon uit te voeren, de anderen staan in voor transport en metingen aan het oppervlak en in de Hadelin grot. We voorzien nu enkel metingen met een arva. De duiker zal, indien mogelijk, topografie doen, maar vooral 'rondneuzen' in het verste deel van de Wuinant. Een goede timing om alles te synchroniseren is cruciaal.

Een eerste arva-meting bleek een negatief resultaat te hebben (grot-grot), maar de duiker heeft wel klopsignalen kunnen horen. De tweede meting (grot-oppervlak) was positief en wel op een plaats die enerzijds verrassend was, maar anderzijds toch niet onlogisch. Met de arva hebben we nu een beperkte zone kunnen afbakenen waaronder de duiker zich bevond tijdens de meting, we hebben dit gemarkeerd als punt B. De afstand duiker oppervlak was daarbij 10-20m maximaal. Om meer duidelijkheid te verkrijgen over het meten met een arva raad ik U aan om het artikel hierover te lezen in de volgende spelerpes.

Punt B ligt op een plaats in het bos waar er verder geen aanwijzingen zijn dat er een grot(ingang) onder zou liggen. Punt B omschrijft een voldoende kleine zone (enkele vierkante meters) om een totaalbeeld te verkrijgen van de positie van de Wuinant.

De duiker wist ook een aantal filmbeelden te nemen van de weelderige decoraties van de Wuinant post-sifon, ofte de collecteur van de Magne. Dit is uniek, want wij hebben hiervan nog maar weinig fotografisch materiaal gezien, en het ziet er adembenemend uit!

Daarnaast werd er een parcours uitgestippeld met fluo pijlen die je vooral doorheen de blokkenstorten loodst, en weg van de te beschermen stukken. Sifon 2, en specifiek dan het gedeelte tussen sifon 1 en 2 is met de duikspullen een zware dobber gebleken. De duiker dook een laatste keer de S2 met perslucht, de duiklijn werd nu vervangen door een speleotouw. Een toekomstige duik in aphnee van 2m lang en nog geen halve meter diep is prettiger dan flessen te zeulen.

Champagne-Ardenne / Lorraine ?

Niet gemakkelijk om deze grensstreek te benoemen. Departementen Meuse, Marne, Haut-Marne.

Op de grens dus van de Champagne-Ardenne en Lorraine zijn we deze zomer weer neergestreken.

Hieronder een klein overzicht van de belangrijkste activiteiten, voornamelijk onderwaterexploraties in deze boeiende omgeving, maar ook enkele reguliere grotduiken.

funduik (foto JT)

Aan de Artouze in Rupt-aux-Nonains werd de ingang in enkele sessies verder vrijgemaakt. De bron die s ’zomers niet actief is blijft aan de troebele kant na het wroeten. Maar toch, de passage die onze voorgangers beschreven hebben als smal en chaotisch werd teruggevonden. Het viel ons meteen op dat die gang helemaal niet natuurlijk is. Hij is een vrij rechthoekige, met opeengestapelde blokken tot aan de vaste rots.  Het vertrek in de natuurlijke bron zou te smal zijn, maar ene Michel Pauwels zou een alternatief gevonden hebben dat wel passeert. Bij laag water is de artificiële tunnel voorzien van een beetje lucht en kan je de linke boel aanschouwen waar je doorheen moet. Olifanten blijven hier beter weg.

Duiker in Artouze

De zusterbron, die iets hoger gelegen is geeft merkwaardig genoeg het hele jaar door water. De Moulin is een kleine watergrot die na enkele tientallen meter eindigt op een laminoir waar het gros van alle water uit komt. Er werd gegraven. Met hulp van het water en daarna ook van Julien zijn we toch een aantal meter kunnen opschuiven in deze pseudo sifon. Een pletwals van 25cm met enkele centimeter lucht. Helaas doet de natuur er na 5m er nog eens 10cm van af en is het gedaan met wringen voor ons.

Moulin

Eén dorp verder stroomop wordt de Saulx voorzien van ongeveer de helft van z’n water.

In de meander van Lavincourt zijn dan ook tal van bronnen. Eén daarvan is voorzien van een prachtig gewelfde tunnel tot aan de vaste rots, en geeft ook in de zomer een flink pak water.

Op het eerste zicht zag het er allemaal uit  zoals in de boekjes, maar eens onder water merk je dat de spleten van het type ‘impenetrable’ zijn. Helaas, maar wel een prachtige wandelomgeving.

Tunnel de L

Er werd ook gezwommen. Zo ben ik in de Sichatel tot 440m ver geweest. Na 350m kom je in het actief. Mijn bedoeling was om een stuk stroomaf te verkennen, maar na een 15-tal meter werd het mij te claustrofobisch. De gang wordt niet alleen laag, maar ook smal. M’n zicht verdween, en ik kon niet direct draaien…vooruit of achteruit nu? Met wat ik gezien had leek het me gemakkelijker om een stukje vooruit te wringen en dan te draaien. Kalm blijven, rustig, en oef. Gedraaid, en nu tegen de stroom en opnieuw zicht. We zijn weer vertrokken! Stroomop van aan de ‘branche morte’ heeft de gang een diameter van gemiddeld 3m en is het zicht oneindig. Echt genieten! Ook nog waarnemingen van het onderwaterleven doorgegeven aan een bioloog die er een studie over maakt.

Wringen in Sichatel (foto JMG)

Tijdens één van de roadtrips zijn we voorbij de overloop van de Rupt du Puits gepasseerd, en wat bleek: helder water. Wat meestal een bruine beek uitbraakt wordt in de zomer non-actief en alles kan daardoor bezinken en limpide worden. Het leek me dan ook een unieke kans om deze legendarische plek  zelf te ervaren. Het grotduiken heeft hier in de beginjaren z’n eerste wereldrecords gekend met eerst de langste ondergelopen passage van de wereld en daarna nog eens de langste post sifon ter wereld. De sifon heeft in de ingang enkele onstabiele rolkeien, maar is verder voorzien van een elektrische draad als volglijn, en in de eerste sifon is er geen sprake van spooklijnen, en is dus best aangenaam bevonden.

Ingang RDP

Op uitnodiging zijn ook de ondergondse riviertjes in de buurt van Mussey de revue gepasseerd. Een hardnekkig blok zou de doordang versperren in de Puits du Chateau, en er werd mij gevraagd eens te gaan zien. Dat zien was een eerste probleem. Het zicht klaarde maar heel traag op. Tweede probleem was dat de ingang opnieuw versperd was in het venster naar de ondergrondse rivier. Na het lichten van een blok, kon ik nog maar net m’n benen in de grot steken. Te smal dus. 

PDC (foto JT)

Een tweede riviertje daar, eveneens een overloop of een venster op een ondergrondse loop de ‘Echavets’ genaamd, eindigt na een kleine 100m op een sifon. Julien werd gelanceerd in de heldere sifon die op zijn maat gemaakt lijkt. Hij heeft nu tot 35m ver verkend in deze laminoir , met einde op niets. 

https://vimeo.com/230886025 (film JT)

Duiker in Echavets (foto JT)

Heet van de naald: in Belgie zijn we achteraan in de Tahaux het vervolg gaan inspecteren. Na wat meppen en wrikken werd de versmalling overwonnen. Daarachter zitten we onder een vast plafond met 3m verder in deze lage ruimte twee mogelijkheden: één naar de rivier onder de blokken en een ander in een smalle schouw waar misschien een niveau in zit. Voorlopig dus geen cadeau’s.

Kiezen is soms verliezen

In maart van dit jaar vonden we in de buurt van de Perte des Mazurettes na een volledige dag bakken versleuren in de Tunnel des Taupes per toeval een nieuwe grot, de Trou Vaille.

Diezelfde dag is er gegraven tot tegen de rotslagen, waar we zicht kregen op een putje met halverwege een afstap. De ingang bleef echter te smal om de bodem te kunnen inspecteren.

Zaterdag 22 juli zijn we terug ter plaatste gegaan om beter zicht te krijgen op de nu droge perte die waarschijnlijk te linken is met één van de schouwen in de buurt van de Salle des Ducs. Na een paar uur geworstel met het gesteente hebben we een blik kunnen werpen in de diepte. Het verdikt viel eerder tegen. Geen zwart gat, maar een spleet waar nog veel werk aan is. Ook de wind is aan de magere kant. Op zo’n moment moet je keuzes maken. Voor ons stopt het daar. Er zijn andere  leuker/ nuttiger uitdagingen in onze ogen. Het resultaat is een grotje van -3.5m diep met zicht tot -5.5m

Zondag 23 juli quasi hetzelfde programma, maar toch net iets anders.

Het was geleden van mei 2014 dat we nog een blok hadden verlegd in de Trou Fumant.

Ondertussen is het de derde sessie in de tijdelijke perte gelegen op het parcours tussen de Perte des Mazurettes en de bron van de Vaux. De naam alleen al spreekt boekdelen voor een speleoloog, en het moet gezegd worden, af en toe lijkt de grot te ademen met een flinke windstoot te gevolg. De kans bestaat dat er dus een grote ruimte verborgen zit. Vol goede moed zijn we dan ook weer stoïcijn aan het graven geslagen tot we voorbij het hoekje konden kijken. Zo’n hoekje dat meestal het zicht op het vervolg verbergt en maar blijft in je hoofd spoken. Het moment wanneer dat hoekje dan eindelijk aan diggelen gaat is vaak een moment waar alles mee valt of staat. Een uitnodigend of deprimerend vervolg? Opkramen of als een gek verder doen. Het blijft verslavend… Er is besloten de boel te laten rusten. Na 5 meter verbreden en zicht op nog 2m te verbreden gang zonder evident vervolg is het voldoende voor ons en onze middelen, lees aantal actieve gravers.

Voila, zo is de todo lijst alvast weer wat kleiner geworden.

Trou Fumant

Speurtocht naar een vergeten grot

Misschien eerst nog eens kort de situatie weergeven:

Voorbij de sifons van de Wuinant wordt in 1984 een galerij ‘à la façon Crotot’ ontdekt.

Verschillende artikels spreken tot de verbeelding en nodigen ons uit om een kijkje te gaan nemen op het terrein. We raken in de ban, maar we merken ook  dat er ‘problemen’ zijn met de bestaande Wuinant-topo. Het doet ons dromen van een nieuwe ingang waarbij we niet moeten duiken, maar blijkbaar zijn wij niet de enigen, want gaandeweg merken we dat ook speleo Limburg en GRSC er actief zijn of waren.

In 2015/2016 zijn er enkele resultaten geboekt in de twee voornaamste pertes die mogelijks voor een nieuwe ingang kunnen zorgen. In de Chantoir du Gué de St-Hadelin (verder Hadelin genoemd) zijn er enkele nieuwe meters gevonden (speleo-NL / Cascade), terwijl de Perte latéral de la Neuville (verder Neuville genoemd) opnieuw is vrijgemaakt (GRSC / Cascade). Die laatste bleek weinig aangenaam, tenzij je van versmallingen en slijk houdt. 

De orientatie van de bestaande topo van de Wuinant is niet evident, en dat  heeft ons ertoe aangezet om een exploratie post sifon te doen, met de bedoeling de positie van de ondergrondse Magne te bepalen (de rivier die de Wuinant doorkruist). Op die manier hopen we gerichter te kunnen werken in de pertes. We maken gebruik van het ARCANA baken en van ARVA sneeuwbiepers. We plannen ook het hertopograferen van het einddeel van de Wuinant, een waterkleuring en mogelijk een auditief contact.

Gemakkelijk gezegd, iets ingewikkelder in uitvoering zo bleek…

Hieronder enkele pijnpunten: hoe transporteer je elektronica doorheen een sifon? Wat is de staat van de lijnen in een sifon die misschien maar een 10 tal duikers heeft gezien? Ruim 1km post sifon doe je best niet solo; buddy’s zijn eerder schaars. Wie kan helpen met het transport, takelen en bij de metingen?

Het leek ons niet onverstandig om dergelijk project ruim op voorhand op de kalender te zetten. Maar wat bleek, er was een dubbele boeking met een activiteit in het Fort van Barchon. Zo hadden we enkele dagen voor het bewuste weekend nog steeds niet voldoende volk.

Gelukkig kwam alles net op tijd op z’n pootjes terecht met dank aan heel veel verschillende spelers. Bijgevolg was het niet gemakkelijk om overzicht te bewaren en een scenario uit te schrijven.

De eerste dag zag er als volgt uit: duikspullen voor twee duikers afzakken in de Wuinant. Eén duiker (Stijn) doet een verkenning van de sifons waarbij alle oude lijnen vervangen worden door één nieuwe. In beide sifons hingen er minimum 4 lijnen. Orde op zaken bleek alvast een goeie start, want het zicht onder water is niet meer dan 20cm na de eerste passage. Ook het parcours tussen S1 en S2 kon worden ingeschat. Geruchten van weinig zuurstof, veel slijk en dan enkele obstakels werden ingelost. Een hele beproeving!

Dag twee, de eigenlijke meting: Geert start omstreeks 8u20 de afdaling in de Hadelin grot, kleurt de actieve stroom en plaatst een ARVA in de buurt van de sifon. Daarna worden ook nog de posities van de Hadelin en Neuville grotten ge-GPS’d en er wordt een oppervlaktetopo opgenomen tussen de Hadelin en de Neuville. Tegen 11u ligt er ook een ARVA in de Neuville en wordt er een topo gemaakt van de Neuville.

 Omstreeks 9u starten Kurt en Stijn met de afdaling van de Wuinant. Tegen 11u20, 20’ te laat, staan ze op de afgesproken plaats waar ze de Arcana-zender planten. Ondertussen werden de twee pertes dus al voorzien van een Arva (zender). Ook de duikers hebben een Arva (ontvanger), en gaan op zoek naar het signaal. Op twee plaatsen werd een signaal opgevangen.

De verschillende waterpartijen werden ook uitvoerig onderzocht, want de rivier van de Hadelin werd gekleurd. Ondergronds was deze meting helaas negatief. Eén van de affluentes heeft wel voor een verrassing gezorgd. Het gaat om een 10m lange VM met ongeveer 15cm lucht. Nog eens 10m verder stond Stijn plots in een gigantische diaklaze van wel 15m hoog en 2,5m breed. De bodem voorzien van diepblauw water. Een nieuwe? ruime sifon die, naast nog enkele kleinere in de omgeving, de duikers in vervoering bracht. (later blijkt dat deze plaatst al eerder is onderzocht door speleo-NL). Ondertussen was de tijd gekomen om alles terug in te pakken in een drybag van eigen ontwerp. 

Tussen 11u en 12u30, de tijd dat de Arcana zender werkt, werd aan het oppervlak een ruime omgeving afgespeurd naar het ARCANA signaal dat vanuit de Wuinant wordt uitgezonden, echter zonder resultaat.

Tegen 14u30 staan de duikers terug onderaan de putten waar het initieel heel erg stil was. Niet veel later snelde de een na de ander naar beneden om hen te helpen. Voor de duikers een heerlijk gevoel om te zien hoe de organisatie van de portage volledig werd overgenomen en het materieel met de  vlotheid van een geoliede machine naar boven ging. 

Met de Arva metingen en enkele schetsen zijn we nu aan het knutselen geslagen. Zeker is, dat bestaande topo, op z'n minst, niet juist is gepositioneerd. Een hele opgave om dit alles met relatief weinig gegevens recht te trekken. Het ARCANA signaal niet werd gevonden omdat de plaats van de zender buiten de zoekzone viel. Enkele vragen werden opgelost, maar we hebben er weer andere bij. De Wuinant post-sifon blijft ‘voorlopig’ enkel het terrein van de duikers, maar voor hoe lang nog…?

 Al bij al een zeer geslaagde tocht in een pracht van een grot (zeggen de duikers). 

Met dank aan de helpende leden van Cascade, SC33 en GRSC.

FSS

Een gemotiveerde ploeg, mooi weer en alle materiaal om elk obstakel uit de weg te ruimen: de kaarten lagen zaterdag goed voor een dagje exploratie in de Grotte de la Fosse Sinsin. De deelnemers waren Myriam, Kris en diens zoon Ewout: alle drie vastbesloten om er stevig in te vliegen. Wegens onze andere werven was het al enige tijd geleden dat we de grot nog bezochten en dat was er aan te zien. Het bospaadje naar de grot staat vol ontkiemende boompjes en de grot zelf is intussen gekoloniseerd door honderden muggen en door een dier dat drollen in de ingangszone achterlaat. Ook de droge winter heeft zijn invloed gehad. Nergens was er nog een spatje modder, een hangende waterdruppel of een vettige slijkplek te bekennen. De volledige grot is nu droog en stoffig en dat verhoogde zaterdag sterk het comfort op de werkplek.

Een doorbraak was er niet te verwachten, maar toch vielen we met goede moed de spleet aan die ons nu al velen maanden bezig houdt. Ditmaal trok de grot de lucht aan, waardoor alle stof van onze verbredingswerken meteen werd weggezogen. Hierdoor konden we vrijwel continu doorwerken. Tien breeksessies werden besteed om de taps toelopende gang uit te werken tot een mijngang met een rechthoekig profiel. Wie na ons komt, kan nu verder werken in aangename en comfortabele omstandigheden. Bij de laatste twee breeksessies vielen we de eigenlijke spleet aan. En met succes. Grote stukken van de wand lieten los en enkele blokken die nog weerstand boden werden met de koevoet en de beitel op andere gedachten gebracht.

Hierdoor konden we opnieuw dieper in de spleet kijken en dat ziet er niet slecht uit. In de bodem van de mijngang is nu een spleet van zes centimeter breed en een meter diep zichtbaar. Anderhalve meter verder komt op de spleet een dwarsbreuk uit en wordt het wat breder. Op die plaats lijkt de bodem van de spleet ook over te gaan in een dalende helling. Het lukte ons om er een steen in te gooien en die rolde enkele meters verder. Wellicht zijn er nog drie werkdagen nodig om een beter zicht te krijgen op deze plek, maar dit kan weer perspectieven bieden. In plaats van een eindeloze werf is de Sinsin plots weer een best interessante werkplaats geworden, zeker als je rekening houdt met de hevige tocht die doorheen de grot waait.

Mens en machine gaven zaterdag het beste van zichzelf. Vermoeidheid voelden we niet en ook de batterijen bleven maar volts en ampères spuwen. Groot was dan ook onze verbazing toen het al 18.40 uur bleek wanneer we na zeven ondergrondse uren uit de grot waren. Dat was veertig minuten later dan met de thuisblijvers afgesproken. Doodongerust hadden die al een lokale speleoloog gevraagd om eens te gaan kijken. Oeps... De volgende keer misschien toch maar een uurwerk meenemen...

Kris

Een weekje Meuse

Afgelopen week hebben een aantal leden van Cascade en andere clubs zich verder verdiept in de bronnen van de regio Lorraine, Meuse en Ht Marne. De zeer goede samenwerking met de locals van de GERSM doet ons alvast plannen maken om snel terug te keren. Naast verschillende funduiken en klassieke speleo hebben we ook in familieverband kunnen genieten van de ondergrond.

Bronnen met een nieuw potentieel hebben we kunnen verkennen, maar ook de laatste nieuwtjes van de streek werden bezocht.

Zo heeft een oud bekende opnieuw licht gezien. De Emergence de la Bezerne was van 1998 tot 1991 het strijdtoneel van Funcken en Pauwels. In 2006 heeft de streek weliswaar een mini seismisch activiteit opgemeten, met als gevolg  dat er een passage in La Grande Fontaine gedestabiliseerd werd. Iets gelijkaardigs heeft zich ook voorgedaan in de Bezerne, maar dan aan de ingang. Hoogstwaarschijnlijk is de bron dus sinds 2006 niet meer toegankelijk omdat er een groot plak van het plafond is gekomen. Verschillende korte graafsessies, soms droog, soms nat hebben ertoe geleidt dat de ingang opnieuw passeert. Naast de onderwateretroiture rond een groot blok, is er nu ook een versmalling bijgekomen in de aanloop ernaartoe. De resten van het plafond hebben ervoor gezorgd dat we nu half in het water, half op het droge moeten kruipen tot aan de put. In de zomer is deze passage, ongeveer 40cm hoog, volledig  droog, en een ware aanslag op je duikspullen. Een speleotouw doet nu dienst als fil d'ariadne door de versmallingen tot aan de bodem van het blokkenstort. Alles wat los zat is in de diepte verdwenen, maar wees toch maar op je hoede als je met het beperkte zicht doorheen de blokken laveert.

Enkele kiekjes:

Bezerne nieuwe en oude situatie

Rupt de Puits

Sichatel

Tunnel des Taupes: 100 bakken later

Meer dan duizend kilo puin versleept, zicht gekregen op een vervolg en een interessante put ontdekt: dat zijn de resultaten van ons voorbije weekend in en rond de Perte des Mazurettes. Toch kijken we met een dubbel gevoel naar het weekend. We hadden gehoopt om eindelijk een einde te kunnen maken aan de Tunnel des Taupes, maar eindeloze hoeveelheden grint en stenen beslisten er anders over.

Eerst even recapituleren. Met speleoclub Cascade zijn we al enkele jaren aan het werk in de Perte des Mazurettes. We proberen er de collecteur te vinden die de grot verbindt met de resurgentie en bron van de Vaux. Dit doen we door het systeem langs twee richtingen aan te vallen. Onze duikers dringen de collecteur binnen via de bron, terwijl de droge speleo’s de verbinding proberen te vinden via de grot. Een probleem hierbij is dat de nijdige ingangsmeander het bijzonder moeilijk maakt om de grot binnen te raken met zwaar materiaal. Daarom proberen we al enkele jaren om een shunt te graven die deze meander omzeilt. Het sluitstuk van deze werken is de Tunnel des Taupes. Deze passage was oorspronkelijk een geventileerd spleetje van nauwelijks vijf centimeter hoog, maar is intussen uitgegraven tot een tunnel van zo’n tien meter lang, meer dan een halve meter breed en net niet kniehoog. Volgens de topo staat deze tunnel intussen op een haartje na in verbinding met de Cheminée du Réseau Amont. Een meting met een Arva-lawinebieper bevestigde intussen dat de tunnel nog maar 2,1 meter van deze zaal verwijderd zou zitten. Hiermee zou de shunt gerealiseerd zijn.

In het weekend van 18-19 maart 2017 kwamen we dan ook met een vier man sterke ploeg (Stijn, Geert, Dirk en Kris) naar de tunnel terug, vastbesloten om de verbinding te realiseren. Op het einde van de tunnel wachtte ons niet langer graafwerk, maar de bodem van een puinkegel. In de beschutting van de tunnel krabden we twee dagen lang de basis van deze puinkegel uit, tot er een instorting kwam en een nieuwe puinkegel ontstond. Die ondergroeven we dan opnieuw tot de boel weer naar beneden kwam. We kunnen niet zeggen hoeveel keer we deze cyclus van gecontroleerde instortingen herhaalden. Vast staat enkel dat we op twee dagen tijd maar liefst 100 bakken (Geert houdt het op 101 bakken) puin uit de tunnel naar buiten sleepten. Als elke bak vijftien kilo woog, dan hebben we op twee dagen tijd dus 1.500 kilo stenen uit een tien meter lange kruipgang versleept!

Uiteindelijk slaagden we er niet in om doorheen de tunnel te breken, maar toch is het vervolg hoopgevend. Na twee dagen graven vult de puinkegel niet meer bij. Bovendien is doorheen de tunnel een felle luchtstroom beginnen waaien. En waar eerst het puin vandaan kwam is nu een schouw, ongeveer 2m hoog met helaas nog geen duidelijk vervolg. We riskeerden het niet om er ons doorheen te wurmen. Langs één kant van de opening ligt nog heel wat puin, klaar om naar beneden te vallen. Niemand van ons had zin om zich levend te laten begraven of zich achter een prop grint te laten opsluiten. Dit wordt werk voor een volgende keer. Het is echter niet duidelijk waar we zullen uitkomen. We krijgen steeds meer aanwijzingen dat we niet in de Cheminée du Réseau Amont zullen uitkomen, maar in iets nieuws. We zijn al benieuwd...

Voor de rest ontdekten we tijdens het weekend ook een nieuwe put in het bos rondom de Perte des Mazurettes. In plaats dat Stijn na een lange dag graven terug naar de auto sjokte, had hij nog energie over om enkele meters in het bos rond te gaan struinen. Daar ontdekte hij tot ieders verbazing een recente opening in de bodem. Na een uurtje graven kregen we zicht op een put van zo’n zes tot acht meter diep. Er verdwijnt ook een klein geultje water in. Een mini-perte, zeg maar. We doopten deze put alvast de Trou Vaille. Niet dat we een meneer/mevrouw Vaille kennen, maar een ‘trouvaille’ is Frans voor een toevallige ontdekking/ingeving. We zijn alvast benieuwd wat dit kleine ding ons in de toekomst nog zal opleveren...

Ons materiaal gingen we na afloop poetsen aan de wasplaats van Librecy. Daar wekten we meteen ook de nieuwsgierigheid op van enkele dorpsbewoners, die ons honderduit vragen kwamen stellen. Eén dame was ook super lief. Ze ging naar huis en bracht ons vier kopjes verse koffie en voor elk een groot stuk huisgemaakte warme appeltaart. Een heerlijke afsluiter van een weekend met een hoog masochistisch niveau!

(Kris)

Trou Vaille

Trou Vaille

Van de regen in de drup…

De laatste jaren zijn we meer en meer actief in Frankrijk. Naast de Franse Ardennen, Haut-marne en Meuse, waren we nu ook in de Lot.

Van het systeem van Padirac zijn 4 bronnen gekend, alle gelegen in de 'cirque van Montvalent', aan de oever van de Dordogne; de fontaine St.Georges, de résurgence du Lombard, de résurgence du Gourguet en de bron van Lafinou.

Een beetje geschiedenis: Kleurproeven hebben aangetoond dat er een verbinding is tussen Padirac/St.Georges en Lombard. En vanuit de toeristische grot van Padirac zijn er doorsteken gerealiseerd naar St.Georges en naar LaFinou. St.George en Lafinou zijn klassieke duikgrotten.

Ooit is de Lombard gedoken, maar 10 meter ver in de bron wordt het te smal. De Gourguet is ooit gedoken over 100m(?) maar is ook extreem smal (alle flessen moeten uit om er te passeren). Dit zijn exploraties van de jaren '70, de eigenaar heeft daarna nooit meer toestemming gegeven voor duikexploraties.

De Lombard en Gourguet zijn dus smal en liggen in een strikt privé domein. Wij kregen uitzonderlijk de toestemming om aan deze 2 bronnen te exploreren.

Geert en Stijn kozen voor de Gourguet bron, terwijl Karel en Dragos in de grote poel van de Lombard aan het graven gingen. Uiteindelijk hebben ze in de grote poel na drie dagen 10m ver een voorlopig eindpunt bereikt op een te smalle spleet. Dit zou dus hetzelfde eindpunt zijn van de exploraties van weleer?

De Gourguet gaf zich na 2 dagen gewonnen en kan nu herverkend worden. De zeer smalle ingang zou in de jaren 70 gepasseerd zijn en daarna is men 100m ver geweest . Dat laatste hebben we voorlopig nog niet herhaald, maar de ingang is wel herschapen tot een aanvaardbare passage, wordt vervolgd.

Tijdens de exploratiewerken heeft het extreem veel geregend, en het was dan ook interessant om te zien welke impact dat had op het debiet van de bronnen.

Résurgence du Lombard

Résurgence du Gourguet

Naast deze exploratie hebben we ook wat 'gewone' funbezoeken afgelegd, hierna een overzicht:

Tijdens de heenrit hebben Geert en Stijn de Source de l’Orbiquet bezocht, een mooie bron op 420km van huis is gelegen. Zeker voor herhaling vatbaar!

Source de l'Orbiquet

Nog voor de aankomst van Karel en Dragos bezochten we een natte grot, de Gouffre du Briant, deel uitmakend van de ondergrondse Couze. Deze grot heeft een diepe indruk nagelaten. Ronduit schitterend! 

Gouffre du Briant

Tussendoor hebben Geert en Stijn de natjes en de droogjes van de Combe Nègre opgezocht. Onder leiding van Thomas, zeg maar de lokale explogoeroe van de Lot, hebben we als eerste buitenlandse speleo’s de postsifon van de Neger kunnen bezoeken. 

Op de laatste dag was elkeen toe aan een funduik. Stijn en Geert kozen voor de Finou, waar ze met de kruiwagen naar toe trokken, terwijl Karel en Dragos de iets verder gelegen St-Georges deden. 

In de koffer zat ook een kajak. Na vele dagen regen is Stijn met dank aan taxi Geert gelost op de Vézère. Dik water en een prachtige vallei vormden een geslaagde afsluiter tijdens de 820 km lange terugrit.

Sichatel...

Onze eindejaarsexplo in de Meuse werd ook uitgebreid in de verf gezet in de krant L'Est Républicain,
zie: link persbericht

Ondertussen zijn er enkele nieuwe duiksessies geweest, met 30m extra première. De sectie van de sifon is nu 2x3m en het gaat er gewoon verder. Zie: blog GERSM

Wij volgen vol spanning de nieuwe ontdekkingen, en binnenkort zijn we weer ter plaatse.
G.

Explo engagé

We hebben het werk in Tahaux hervat. Tegen het einde van de vorige sessie hadden we zicht gekregen op een mogelijk vervolg. Het leek op een cadeautje, ideaal om te consumeren tijdens de cadeautjesperiode  bij uitstek. De temperaturen onder nul  moesten we er helaas bij nemen, maar los daarvan kampte ik met buikkrampen, gevangen in een neopreen is dit geen te beste combinatie, de grot bleef gespaard, maar meer details ga ik nu niet verkondigen…

Het werk schoot lekker op, maar de beloning was niet in verhouding met het engagement. Smalle passages tussen slijkerige en vaak onstabiele blokken, de meeste speleologen worden daar niet wild van. Maar toch, er is luchtcirculatie en onderaan stroomt de heldere rivier tussen verschillende openingen. De grot is hiermee zeker  10m langer geworden. 

Tahaux

Net voor het vallen van de avond zijn we naar het aquaduct in On gaan zien. Er waren daarmee wat problemen gerezen tijdens de voorjaarscrue’s. Nu is die weer operationeel, maar er zijn geen aanpassingen aan de structuur gebeurd. Rest mij de vraag hoe lang het zal duren vooraleer de boel weer gaat verstoppen door een hapering van hout of dergelijke aan die dwarsbalken.

Aquaduct van On

Na een rustig verblijf (3pers) in de gite van Han zijn we nog eens in de FAO getrokken. Voor mij was dit al veel te lang geleden. Zo hebben we verschillende zaken herbekeken. Onder meer een schouw in de buurt van Echo Beach. Ook hebben we een broche bijgeplaatst op de looplijn, op vraag van Kris. 

Maar een waardige afsluiter kwam er onder de vorm van blokken, slijk en water in het stroomopwaartse gedeelte van de ondergrondse Lomme. Het is de eerste maal dat we hier komen werken met overtuigende middelen. Uiteindelijk staat daar veel wind, zo veel dat je het er snel koud krijgt. Datzelfde fenomeen speelt zich af in de bovenliggende grot, namelijk de Trou En Formation. Waarschijnlijk een acccumulatie van koude in een blokkenstort. Maar, toch hebben we zicht gekregen, in een schouwtje, met enkele mogelijkheden. De desobstructie werd abrupt afgebroken omdat de koevoet gegrepen werd door een vallend blok. Deze wacht nu op versterking van z’n grotere broer.

En om het helemaal af te leren werd nog 14 kg lood uit de Muret naar buiten gesleurd. We zijn dan ook niet meer van plan om hier nog  met droogpak te duiken.

Stijn

Winters zicht op de Wamme

Lorraine – Meuse 27-30 december 2016

Stijn nam contact met een lokale club ivm. de exploratie van de résurgence de Sichatel, we zullen een poging doen om de ingang vrij te maken. Explo van de bronnen te Rupt aux Nonains, duikmogelijkheid Dhuit, steengroeven van Savonnière en Perthois, Rupt de puits,…

Een exploratievierdaagse met een uitgebreid programma van explo en klassieke tochten, wellicht een te ruim aanbod voor een te korte periode...

Dinsdag 27

Om 13u in de gite, we hebben afspraak met een lokale speleoloog Jean-Marie om 14u.

Na een korte kennismaking staan we om 15u al aan de bron van Sichatel. Het is eigenlijk een overloop van een ondergronds systeem waarvan omzeggens niets gekend is. Enkele verdwijnpunten en bronnen zijn wel gekend en liggen tot 20km uit mekaar. Sichatel is bijna altijd ‘droog’, er stroomt over het algemeen een weinig water in weg.

Sichatel was jarenlang verstopt onder een ferme ‘eboulie’. Een grote crue van 2 jaar terug heeft echter grote kuis gedaan, en dan zijn de speleo’s er begonnen om de rest er uit te halen. Eenmaal men het waterniveau had bereikt, werd er een poging gedaan om te pompen, negatief, geen merkbare daling.

Terug naar dinsdag, er is een boom in de doline gevallen, de bron ligt verstopt met stenen en bladeren. We graven als gek en weldra bereiken we opnieuw het waterniveau. 

Er lijkt wel een vertrek te zijn maar heel smal en onder een richeltje. 

Daar eindigt dinsdag.

Woendag 28

We ruimen nu stenen onder het waterniveau. Karel heeft z’n droogpak aangetrokken en zo komt er nog een massa steen naar boven. Uiteindelijk kan Karel eerst met de benen in de versmalling, en uiteindelijk tot aan de nek.

Het water is direct troebel, maar we merken dat het ook snel opklaart. Er blijkt grondwater in de resurgence te lopen. 

We gaan alles even laten opklaren en ondertussen gaan we de bronnen te Rupt-aux-Nonains gaan bekijken.

De ene bron te Nonains staat droog, het vertrek is echter onder een eboulie, grote werken…, de bron aan de watermolen is wel actief en Karel besluit om er een kijkje te gaan nemen. Negatief, want het water komt er uit heel smalle spleten. Het is dan 11u10.

We gaan nu terug naar Sichatel, het water is er opgeklaard en Karel doet een poging om de sifon te duiken. 

Karel duikt in première de sifon 8 à 10m ver, het is 11u50.

Ondiep, de eerste progressie is horizontaal op een diepte van enkele meters.

Een lokale speleo is waarnemer en brengt verslag uit aan z’n club. Afspraak om terug te duiken op donderdag.

In de namiddag brengen we een bezoek aan de steengroeve van Savonnières-en-Perthois, tussendoor stoppen we nog even aan de Bezerne duikgrot.

Donderdag 29

Bij onze aankomst te Sichatel blijkt er veel volk op komst. De lokale duiker van de club, Julien, heeft verlof genomen om er te komen duiken, verder komen vele leden van de 2 clubs langs die er gewerkt hebben, en zelfs de pers is er uitgenodigd!

Om het vertrek in de sifon iets makkelijker te maken besluiten we om eerst nog wat stenen te ruimen.

Julien zal als eerste duiken en komt er 15m ver tot in een klok. Het vervolg zit wat lager, richting 330°. Julien ruimt daarna nog wat stenen onderwater zodat het vertrek beter wordt. Daarna wordt een fil van ariane geplaatst. 

We laten de sifon wat opklaren, en daarna is het terug aan Karel om te duiken. Karel plaatst de lijn tot op 36m. Progressie in een tunnel van  3 x 1,5m.

In de namiddag bezoeken we een klein grotje Haute Lonne te Lisle-en-Rigault.

Vrijdag 30

Stijn z’n verkoudheid is aan het beteren en hij wil ook een duik doen in Sichatel.

Met z’n reel volledig ontrold legt hij het voorlopige eindpunt vast op 77m, onder een klok, en het gaat er gewoon verder.

Tussendoor brengen we nog een bezoekje aan een bron te Sommelonne, pas St. Martin en Clefmont.

Epiloog : Op 1 januari 2017 was er een nieuwe duik gepland. Julien en Jean-Luc Carron waren aanwezig. Jean-Luc kwam op 80m van de ingang boven in een klok (5x5x1,5m) met een duidelijk vertrek en een schouw. Vervolg van de explo op 8 januari. We duimen voor een post-sifon.

link: Blog GERSM

Sichatel bron met recent gevallen boom

De duikbare résurgence