Indian summer

De Cuve, een project dat we in 2019 gestart zijn samen met enkele Franse speleoduikers, was onterecht ietwat op de achtergrond verdwenen.

Voorbije winter was er een boom in de plas gevallen. Ondertussen is die door de gemeente vakkundig verwijderd. De Franse collega’s wisten te vertellen dat de ingang er gelukkig niet onder geleden had. Het signaal voor ons om zelf ook eens een kijkje te gaan nemen. De omstandigheden, lees het zicht onder water belooft goed te zijn. Ook de afstand samen met de brandstoprijzen spelen hier natuurlijk een rol. Weinig neerslag afgelopen weken in combinatie met de voorspelling van een bijna zomers weekend voor eind oktober gaven het startschot.

Het is de eerste keer dat we verschillende duiken willen maken. Het is onzeker of er voldoende zicht zal zijn als tweede duiker. 

De eerste dag werd de ingangszone herzien. Een lijn vertrekt nu van het oppervlak, gaat over in een speleotouw door de ingang en smalste zone van de grot. Waar mogelijk werd de ingang ruimer/veiliger gemaakt.

De rest van de dag neem ik tijd om enkele pertes in detail te bekijken. Eén daarvan houdt me al een tijdje bezig. Het is een smal tunneltje waar ik voorlopig geen eindpunt, of een plaats heb kunnen bereiken om te draaien. Het is er claustrofobisch. Ik kruip er nu een 20 tal meter ver in. Er is duidelijk luchtstroom naar binnen. Daarna achteruit terug. Liefhebbers kunnen zich melden!? 

Ondertussen vliegen er honderden en honderden kraanvogels over richting Afrika. Heerlijk om zien!

Net voor ik in slaap val komt Herman toe. De volgende dag maakt hij een verkenning van de ingangszone en komt met een grote smile boven. We zijn het beiden eens. Dit is een mooie grot!

Mijn beurt. Ik duik naar het einde van de lijn, nu 362m ver. Zwem ook de lus die mogelijk is. Er is heel wat werk aan de lijn. Het is een hele tijd geleden dat er gedoken is in de grot, en de crues kunnen zichtbaar lelijk huishouden. Er zijn verschillende lussen ontstaan in de lijn doordat blokken waar de lijn aan vastzit verschoven zijn. De laatste 70m werd al knutselend en voor het eerst getopografeerd. Het eindpunt, op -6m is nog steeds 2 op 2m en loopt gewoon verder. En dat op een afstand van 362m, geen plaats voor improvisatie. Wordt vervolgd.

We raken aan de praat met de eigenaar van een aanpalend park met vijver. Het komt aan onze oren dat er een bron is in de vijver. Meer is niet nodig om ons te triggeren. We gaan een kijkje nemen en op -3m vinden we een zandfonteintje. 

Herman focust zich daarna op de rondgang tot op 170m. Het is ondertussen bijna 3u geleden dat ik gedoken heb. Het zicht is aanvaardbaar maar niet optimaal. Dit is dus geen site om een clubduik te organiseren.

Op zondag hebben we met verschillende mensen afgesproken om te gaan klimmen in Beez. We hangen er verschillende keren 70m touw uit. Fantastisch! De zon doet ons deugd. Hopelijk is dit geen vaarwel tot na de winter.

Stijn

Jonction

Wat vooraf ging:

In april ’21 duiken we voor het eerst de verst gelegen sifons in de Croisiers. Volgens onze telling is dit de S7 en de S8. In de S8 vinden we een diaklaze waar oppervlakte gemaakt kan worden, echter zonder vervolg. Het onderwaterzicht was ondertussen dermate slecht geworden dat verder zoeken geen zin meer had.

We beslissen om de flessen en het lood achter te laten aan de S7 voor een volgende keer. Die volgende poging is er echter nooit gekomen door het geleidelijk verzanden van de S6. Een poging om een droge shunt te graven voorbij de S6 is ingezet, maar tot op vandaag nog niet gerealiseerd.

Eind ’21 doen we een poging om de perte van de Surdents te duiken. Na een eerdere positieve ervaring in de perte van Bellevaux hadden we ook hier succes. Uiteraard bijgestaan door de effecten van de waterbom. Einde op een S3. Op het eerste gezicht duikbaar, maar luguber van aard. Op dat moment hadden we te maken met water van enkele graden warm en zeer donker van kleur. Overal sporen van troep, meegespoeld door de overstroming.

                          £££££££££££££$$$$$$$$$$$$££££££££££££££££

De zomer van ’22 en de eerste hittegolf van het jaar bracht ons opnieuw samen. Het doel, een nieuwe poging via de perte om de verbinding met de Croisiers te maken, en het achtergebleven materiaal te recupereren.

Zo gezegd, zo gedaan. In de S3 kom ik na een 10 tal meter aan een venster in een diaklaze. Op de bodem van de diaklaze komt me een passage zeer bekend voor. Ook de volgende versmalling voelt vertrouwd aan. En plots: lijn! Yes. Niet veel later maak ik oppervlakte in een zaal van de Croisiers, en daarmee is de verbinding een feit.

Snel terug om het goeie nieuws te melden, en daarna is het de beurt aan Randy om een poging te wagen. Randy houdt het voor bekeken na twee pogingen. Dit is een brug te ver voor hem, maar geen enkel probleem hoor. Ik duik opnieuw voorbij de 4 sifons. De 2de en de 4de sifon zijn momenteel herschapen tot VM’s door de lage waterstand. Dus gemakkelijkheidhalve spreken we nu van 4 sifons van aan de perte, en niet meer van een S7-8 vanuit de Croisiers. Ook de rivier post sifon is nu een droge bedding. De eerstvolgende plas is die van de Croisiers S6, waar een duiker helaas niet meer passeert.

Ik doe een poging om te graven in de richting van de droge shunt, maar ik ben niet geheel overtuigd? Dit moeten we herzien, want het lijkt niet evident. Eén van de twee duikflessen neem ik mee naar buiten. 

We maken de dag compleet met een bezoek aan de resurgence Croisiers waar we een natuurlijke barrage afbreken om de progressie als duiker in de toekomst te verbeteren. Ook de toegangsweg is opnieuw veranderd. We hebben een aangenaam gesprek met de eigenaars van de tuin die we sinds de waterbom hebben kunnen doorkruisen. Helaas Is deze tuin opnieuw omheind.

De tweede dag is een herhaling van de eerste. Met andere woorden, transport van spullen naar buiten, maar er is ook tijd genomen voor enkele foto’s, en topo.

Na de inspanning volgt ontspanning, en daarvoor trekken we met deze temperaturen naar de bron van Goffontaine. Dankzij een nieuw aangelegd kiezelstrand, is deze plek ook uitgelezen om onze spullen te spoelen. We doen een verkoelende funduik, en daarna volgt een ellenlange autorit naar huis in een oververhitte wagen.

Op naar een volgende verbinding!

-Stijn-

Een filmimpressie: LINK

Een foto-impressie:

O2 OK?!

Tijdens de vorige trip in de Croisiers hebben we de lang verwachte samenvloeiing van de twee rivieren gevonden. Maar de klap op de vuurpijl was misschien wel de verbinding doorheen de S2. Met deze duikverbinding is de portage van spullen meteen van code lastig naar haalbaar gezakt.

De Vesdre is ondertussen in debiet afgenomen, en heeft ook weer een gezondere kleur gekregen. Op dit eigenste moment is men met zwaar materiaal de oevers en de bedding verder aan het proper maken. Minder debiet betekent voor ons dat de barrages opnieuw noodzakelijk zijn om de eerste sifon tot aan het blokkenstort drijvend af te leggen. 

De opdracht: de topo van de S2 en S3, en de exploratie van het vervolg.

De S2 is 91m lang, maar onderbroken door 4 klokken. In de eerste klok had ik bij de initiële verkenning het idee om m’n ontspanner uit de mond te nemen en boven water te ademen. De klok leek op het eerste zicht voldoende groot. Ik werd direct bevangen door het zwaar worden van m’n lichaam! Ik had gelukkig onmiddellijk de reflex om m’n ontspanner terug in m’n mond te steken, en te bekomen van het incident. 

Om dergelijke zaken in de toekomst te vermijden  heeft Cascade geïnvesteerd in een zuurstofmeter. Samen met een CO2 meter, gebouwd door Geert, zullen we in de toekomst een beter beeld krijgen van de luchtkwaliteit post sifon. De tot nog toe gemeten CO2 waarden in het systeem waren alvast binnen de aanvaardbare grens. Zowel aan de kant van Croisiers, als aan die van Bellevaux. 

Huidige metingen:

- De zuurstofmeter gaf 18,5% aan tussen S1 en S2 in de grote Salles des Castors, of de blokkenzaal. 

- En hou je vast, in de eerste klok van de S2 zit namelijk maar 4,7% zuurstof!! Dat verklaart veel.

De wettelijke ondergrens voor het werken in besloten ruimtes is 18%. We moeten dus waakzaam zijn voor signalen als: hoofdpijn, misselijkheid, duizeligheid, versnelde ademhaling, angst, enz. Onder de 10% heb je snel te maken met syncope, bewusteloosheid en de dood tot gevolg!

zuurstofmeting (17,6%)

Het ganse traject van de S2+S3 tot aan de S4 heb ik op papier gezet, 128m in totaal. 

Ook de nieuw geëxploreerde S3bis rivier, richting Bellevaux werd verkend, deze sifon is 60m lang, en is daarmee nu de langste sifon van het systeem. In vergelijking met de andere sifons, is deze tak ruimer van omvang, maar wel kouder en troebeler, we gaan van 14°C naar 11°C, grottemperatuur dus. De eerste dril na het afbinden van de lijn: zuurstof meten! 17, 6 % Dat moet haalbaar zijn. Dan Randy op de hoogte brengen, en daarna al topograferend terug. Uiteindelijk bleek de post sifon minder groot dan verwacht. 

Al snel volgt een nieuwe sifon, de S4bis. Na een korte pauze met twee op het enige strand daar, volgt het opmeten van de inter-sifon, en het nemen van een foto. Daarmee is alle apparatuur gebruikt, meegebracht in de drytube die gelukkig droog bleef. De ledematen hebben ondertussen weer voldoende warm, en er is nog materieel om de nieuwe sifon te proberen. Na 40m in de S4b kom ik weer boven water, en zie gemakkelijk 10m ver in een gang. Het vervolg, maar vooral ook de luchtkwaliteit zullen we een volgende keer meten!

strand tussen S3b en S4b

Wil je deze grot zelf gaan verkennen, dan stel ik voor nog even te wachten. We zouden graag eerst het onderzoek afronden. Daarna volgt uiteraard een publicatie met de nodige topo’s, want weet dat dit een grot is met een handleiding. Zo zijn er mogelijks ongewenste gasten, aanpassingen nodig aan het waterniveau in de zomer, niet adembare klokken, lastige buren,….

Balans van de dag: 140m première en veel meer topodata, Geert zal weer blij zijn...

De filmmontage door Randy  FILM.

S.

Terug naar de Fosse Sinsin

Voor het eerst sinds lang trokken we zondag 13 maart opnieuw naar de Fosse Sinsin. Deze grot op het Massief van Boine in Han-sur-Lesse ligt tussen de Réseau Sud en de Grotte de Père Noël en biedt dus heel wat potentieel. Ze is niet uitgespoeld door stromend water, maar is gevormd door tektonische krachten. Twee rotslagen zijn er als het ware uit elkaar gescheurd. Het gevolg is dat dit niet de meest stabiele grot is. Zo proberen we momenteel op -25 meter diepte de tocht te volgen in een blokkenstort. Eenvoudig is het niet en dat heeft de voorbije jaren gevreten aan onze motivatie. We waren dan ook bijzonder blij toen Marcel Dikstra en Jos Burgers van de Cave Survey Group van Speleo Nederland aanboden om mee te helpen met de exploratie. Hun meest recente project om de Grotte du Pré au Tonneau te topograferen is afgewerkt en de groep zocht een nieuwe uitdaging in de buurt van Rochefort. Met vier personen (Jos, Marcel, Christel Vandenberghe en Kris Carlier) daalden we daarom nog eens de Fosse Sinsin af.

Na zijn laatste bezoek had Stijn Schaballie op -25 meter diepte een mooi kamertje tussen de blokken achtergelaten. De rechterkant lijkt een vaste wand; de linkerkant is een twijfelachtige muur van losse stenen en klei. Het plafond wordt gevormd door een rotsblok ter grootte van een wasmachine, die gestut wordt door een stenen pijler. Stijn had die pijler bij zijn laatste bezoek verstevigd met wat cement. Het vervolg lijkt een donker gaatje recht vooruit. Jammer genoeg voelen we er geen tocht. Als Kris in de richting van het vermeende vervolg begint te graven, verschijnt in de bodem plots een gaatje waar wel tocht uit komt. Het gaatje laat zich bovendien vlug uitgraven en al gauw ontstaat in de bodem een trechter.

We zien echter een gevaar opdoemen. We gingen er van uit dat de stenen pijler die het loodzware rotsblok in het plafond draagt zelf stevig gefundeerd is. Maar de hele janboel rust gewoon op losse brol. Onze graafwerken hebben de stenen pijler al een stuk ondergraven. Hoe dieper we graven, hoe onstabieler alles opnieuw zal worden. Met z'n vieren nemen we de tijd om de situatie te evalueren, maar voorlopig zien we geen oplossing. Omdat het al wat later in de namiddag wordt, besluiten we weer naar buiten te gaan. Dit probleem moeten we even laten bezinken. Tijd brengt raad.

Kris.

Eén stapje achteruit en 2 stapjes naar voor

Zaterdagmorgen, parking Nasproue: Ik (Randy) ben vroeg van de partij. Het landschap ligt er wit, koud en verlaten bij, het heeft goed gevroren deze nacht. Het ochtendgloren ontwaakt een mooie lentedag, en ondertussen is het team compleet. We zijn deze maal met 3 duikers. Het klikt al vanaf de eerste minuut, wanneer we Seppe in ons team verwelkomen.

We hebben veel werk dit weekend, dus we gaan aan de slag. De eerste dag staan een meting aan de S6, recuperatie van het materiaal aan de S7 en een kleine verkenning stroomafwaarts van de zogenaamde S2 op het programma. We maken ons klaar en trekken richting het dorp, waar we sinds de overstromingen mogen gebruik maken van het terrein van een afvaldepot om de Vesder te bereiken. Vanaf hier moeten we enkel de rivier oversteken naar de tunnel in de spoorwegmuur die toegang geeft tot de Croisiers grot.

Het rivierwater is ijskoud, maar het water dat uit de tunnel stroomt voelt heerlijk warm. We maken ons klaar en weg zijn we. Seppe op kop, zodat hij voor de eerste keer wat kan genieten van het zicht, en een impressie heeft van de S1. We passeren vlot het blokkenstort en sleuren ons kapot in de shunt richting S3 (nu S4). Een 100-tal meter kruipen in te lage passages met 2 duikflessen en een speleozak achter je aan is moordend, zelfs voor de meest-getrainde onder ons kost het zweet en tranen.

Even uitrusten aan de S4 om op adem te komen. Ik doe een korte verkenning stroomafwaarts in de ‘S2’ (nu S3). Voor de juli-waterbom was het onmogelijk om hier te passeren, door een dikke laag blubber in combinatie met een lage passage. De overstroming heeft de grot goed gespoeld, waardoor veel slijkdepots zijn verdwenen, of zich hebben verplaatst. Dit is ook hier het geval, waardoor ik makkelijk kan passeren. Ik passeer de lage passage terwijl ik nieuwe lijn leg, en merk dat het direct terug naar boven gaat, dit blijkt slechts een korte sifon te zijn die uitkomt in een ruime tunnel die terug sifoneert na een paar meter. Enthousiast keer ik terug, dit was mijn eerste duikpremière, en ook al betreft het slechts een paar meter, trots doe ik mijn verhaal. 

Daarna beslissen we om eerst de meting aan de S6 te doen. We passeren makkelijk tot aan de klok in de S6. Ik neem hier plaats met een arva meettoestel terwijl Stijn zich begeeft naar de versmalling/rotsboog in de S6. Deze passage heeft ons in het verleden al moeilijkheden bezorgt waardoor we een shunt aan het graven zijn tussen de klok in de S6 en postsifon S6. Met de geplande meting willen we de afstand bepalen, hoe ver nog te graven. Na een paar minuten komt Stijn terug: er is geen passeren aan. Waar op andere plaatsen het effect van de overstromingen gunstig is geweest, hebben we hier minder geluk. Een dik pak modder bij de rotsboog maakt de passage onmogelijk. We beslissen dan maar om verder te graven in de klok. Afwisselend, en hard zwoegend slagen we erin om opnieuw een meter op te schuiven in de goede richting.

Daarna keren we terug naar de S3, waar Stijn nog wat nieuwe lijn legt. Hij passeert er 3 sifons en bereikt er de lang verwachtte samenvloeiing afkomstig uit de Bellevaux grot! Seppe profiteert van het moment en gaat snel ook even op verkenning. Ja, dat beloofd een leuke dag te worden voor jullie morgen zegt hij wanneer hij glunderend boven komt. Het zit erop voor vandaag, moe maar voldaan keren we terug. We reflecteren nog even op de dag in de warme mobilhome, waar we onszelf voorzien van een hapje en een drankje. Jammer genoeg moeten we afscheid nemen van Seppe, die ons enkel de zaterdag kon vergezellen.

Zondagmorgen zijn ook Geert, Patrice en Charlotte van de partij. Met hun team gaan ze verder graven aan een shunt in de Cure-Dents.

De planning voor de duikers was ‘glijdend’ en vooral afhankelijk van het resultaat zaterdag: enthousiast trekken de duikers terug naar de Croisiers, we zijn namelijk benieuwd naar wat de S2 nog voor ons in petto heeft.

We duiken door de S1, zwemmen naar de Salle Des Castors en dragen ons materiaal over het blokkenstort naar de S2. Deze sifon is  45m ver verkend tot wanneer het te laag werd. We vermoeden dat de veranderingen ook hier eerder positief van aard zullen zijn.  Stijn duikt, en gaat een poging doen om de S4 te bereiken. Zelf kruip ik door de beruchte laminoir om hopelijk Stijn op te wachten aan de S4. Zelfs zonder een caravaan aan duikgerief achter me aan merk ik hoe lastig deze is. Onderweg maak ik wat beelden terwijl ik uitrust en wacht daarna geduldig aan de S4.

Een 40-tal minuten later komt Stijn aan bij de S4 met meer dan goed nieuws: Er ligt nu 120m lijn, in een gang die ongeveer 135m lang is. In totaal zijn er 7 sifons, terwijl de intersifons gemakkelijk overgezwommen kunnen worden. Uit eerdere ervaring gaan we ervan uit dat de klokken niet adembaar zijn. Om daarover zekerheid te hebben zijn we van plan een multigasmeter aan te schaffen. Enkele ademteugen van het verkeerde gas kunnen namelijk fataal zijn. Naast het wegvallen van de portage in de laminoir, wat we ten zeerste appreciëren, is de toevoer van koud en groenig water vanuit de Bellevaux waarschijnlijk wel het grootste nieuws. Deze op het eerste gezicht ondiepe sifon en laat zich vermoedelijk vlot passeren….

Alvast een schematische voorstelling van het syteem, zoals het nu is. Daarbij hebben we de nummering van de sifons herzien. Achtereenvolgende sifons, waar de lijn meestal boven water verder loopt zien we als één sifon, maar we voorzien wel een tweede nummer. Bvb; 1.1, 1.2, enz. In de rivier richting Bellevaux zullen we in de toekomst spreken van 3.1 Bis, enz… Momenteel zijn er los van elkaar al 23 sifons gedoken in dit systeem!

Ook ik duik even het nieuwe traject heen en terug, en ben aangenaam verrast.

We keren terug en ontmoeten het ander team nog even op de parking. Zij hebben de shunt verder kunnen vrijmaken, en zijn daarbij herschapen als slijkduivels. De allersmalsten kunnen reeds passeren, maar voor het gros is er nog wat werk aan. Na nog even na te genieten ruimen we op en gaan we huiswaarts. Moe maar voldaan…

Waar we even hebben moeten terugschakelen zitten we nu weer 2 versnellingen hoger. Een nieuwe Croisiers episode is aangebroken…

Hier de link naar een filmpje van deze exploratie FILM.

En hier een film van de S1.

 Randy