Knutselproject vleermuisdetector

Voor wie het aandurft om een stukje elektronica in mekaar te steken staat in het novembernummer 11/2011 van elektor (het meest bekende hobby elektronicablad) een vleermuisdetector. De elektronica zet het ultrasone geluid van een (jagende) vleermuis om in een hoorbaar signaal.

Een vleermuis produceert, afhankelijk van het type een pulserend signaal van tussen de 20 en 120kHz, met een maximum rond de 40kHz. Een vleermuisdetector zet zo een signaal om naar een audio signaal in een, voor ons, hoorbare frequentie onder de 5kHz. Er zijn eigenlijk twee detectieprincipes: ofwel wordt het signaal elektronisch gedeeld, ofwel wordt het signaal omlaag getransformeerd en behoudt het z'n volle inhoud (toon en volume). Deze detector maakt gebruik van de eerste techniek, en deelt het ontvangen 40kHz signaal door 16. Het vleermuissignaal is dan hoorbaar als pulsen van 2...3kHz. Volumeverschillen zijn in dit geval niet meer te horen, maar deze detector is wel bijzonder gevoelig, zodat de pulsen van vleermuizen kunnen waargenomen worden op grote afstand. Ik heb nog geen  praktische ervaring met de detector, maar de tekst spreekt van waarneming op 30m afstand in de open lucht.

Voor wie het zelf wil bouwen kan ik aanraden om niet te lang te wachten met de aankoop van het printplaatje zie:
http://www.elektor.nl/products/pcbs/pcbs-in-stock/110550-1-simple-bat-detector.1971848.lynkx

De componenten kan je allemaal vinden bij de elektronicashop om de hoek, ofwel via postorder bv. bij de firma conrad. Het is daar wel even zoeken om de juiste componenten terug te vinden.
www.conrad.be

Alle componenten

Het geheel is zo gemaakt dat het volledig past in een plastic afvoerbuisje van 33..35mm, dus ideaal om mee te nemen in de grotten.

Het geheel na assemblage

Nog een opmerking omtrent de gebruikte microfoon. Het ontwerp maakt gebruik van een ultrasoondetector (zoals die gebruikt werden in de eerste afstandsbedieningen en ook in goedkope afstandsmeters). De sensor heeft een maximale gevoeligheid rond de 40kHz, een perfecte frequentie om vleermuizen te detecteren, alhoewel er vleermuizen zijn die het meeste 'kabaal' produceren buiten deze frequentieband.
Ik testte 3 types US detectors, en er was een duidelijk verschil in gevoeligheid. In volgorde van gevoeligheid van links naar rechts op de foto:
- de open metalen sensor is de beste
- ietsje minder maar ook heel goed, een open plastic type
- de minst gevoelige is een gesloten metalen type.

Nu het geheel nog inbouwen en in de praktijk testen. Zodra ik een audio-opname heb zal ik die publiceren.

Verder lezen bv. op:
http://www.vleermuis.net/
http://www.vleermuizen.be/    

 G.