Bearing: 60° northeast

Sessie 4 in de veelbelovende spleet in de FAO was er één met 1,5 m graafwerken en een cadeautje van 1,5m. Uiteraard heeft het gebruikelijke duo eerst ettelijke bakken puin versast. Enkele verbredingswerken waren nodig om gemakkelijk te werken en de zwaarste joekels uit de weg te ruimen. Het resultaat is nu een 10 meter lange barst, richting NO. Met twee man deze spleet verder leeghalen is vrijwel onbegonnen werk. Hierbij doe ik een warme oproep aan iedereen om een handje toe steken.
Bijzonder is ook de verandering van windrichting. We zaten steeds de wind achterna en nu hebben we de wind op kop. Dit valt te linken aan de temperatuursverandering buiten, de wisselwerking van de Trou en Formation onderaan in de doline van de Fosse-Aux-Ours en de boveningang, die nu als een schouw fungeert.

Op koningsdag geen slavenarbeid.
We hebben de hoogste regionen opgezocht in het blubberparadijs van de Lomme. De rivier was nog maar net bekomen van z’n eerste wintercrue. Boven de hoogwaterstand zit een vrij groot volume, de Abîme genaamd. We dachten die te linken aan de FAO2, een mini grotje, door ons geschapen. De recentste topo deed echter vermoeden dat de top van deze blokkenzaal misschien te verbinden valt met de ingangszone van de FAO. Het resultaat bleef uit, dus zijn we van onderuit op verkenning gegaan. Eerst tot op een gemakkelijk te bereiken plateau, daarna via een traversee naar een venster. Naast enkele vertrekjes en een mini zaaltje is het verdict: geen mogelijk vervolg. Het plafond van de zaal lijkt enkel te bestaan uit samengekoekte blokken. Deze dodelijke mikado laten we liever verder slapen. De abîme is dan ook volledig gevormd in de instortingszone van de doline. Enig opkuiswerk van grote, wankele blokken konden we later 15 meter lager terugvinden. Spectaculair om blokken van 100kg en meer als een pingpongbal naar beneden te zien vallen...

Geen foto, maar wel een tekening met enige artistieke vrijheid.

'Artistieke' coupe van de abîme

Project KARAG van start

In de ondergrondse Lomme ligt de komende vier jaar een permanente fluorimeter, samen met een datalogger en een batterij om dit toestel een half jaar van elektriciteit te voorzien. Het toestel werd er zaterdag geplaatst door de Université de Namur in het kader van het project KARAG. Namens de universiteit waren professor Vincent Hallet, doctorandus Amaël Poulain en technicus Gaëtan Rochez aanwezig. Kris zorgde voor de begeleiding naar het water, met Stijn en Geert als bijkomende sherpa's tot aan de 'vestiaire' in de Galerie Champagne.

Het project KARAG is een groot opgevat onderzoek waarbij de Université de Namur de ondergrondse watertafel tussen Jemelle en Eprave wil onderzoeken. De voornaamste bron van gegevens over die watertafel is de Lomme en dan vooral haar ondergrondse tak. Hiertoe plaatst de universiteit meettoestellen in alle verdwijnpunten, resurgenties en andere plaatsen die met de onderaardse rivier in verbinding staan. Ook een meetstation in de rivieren van de Fosse aux Ours kon dan ook niet ontbreken. Deze grot is tot op heden immers de enige op het ondergrondse traject van de Lomme waar men de rivier in zijn volle glorie kan zien stromen. Het project KARAG doet grosso modo hetzelfde als de eerste kleurproeven van honderd jaar geleden, alleen heel wat meer verfijnd. Zo registreren de toestellen niet alleen de doortocht van een kleurstof, maar ze meten ook de hoogte van het water bij crue, de elektrische geleidbaarheid (indicatie voor de oorsprong van het water) en de temperatuur, dit alles in relatie met de tijd. Op die manier kan men onder meer te weten komen of er zich tussen twee meetpunten een uitgestrekte ondergrondse watertafel bevindt, dan wel of de rivier zich in een koker naar het volgende meetpunt haast.

Wie ooit eens een bezoek aan de ondergrondse Lomme heeft gebracht, weet echter dat dit deel van de grot bijzonder onprettig is voor zowel mens als materiaal. Bij crue kan het water immers tot zestien meter stijgen, waardoor alles er bedekt is met grote hoeveelheden modder. Voor het project KARAG wil men minstens twee keer per jaar de grot in. De garantie op acht bezoeken aan deze 'mousse au chocolat' was echter zowel bij ons als bij de mensen van de unief een weinig aanlokkelijk perspectief. Om het onderzoek voor iedereen wat haalbaarder te maken, besloot de unief daarom om in de onderaardse Lomme een permanente fluorimeter te hangen, op het gevaar af dat het ding door de modder verstopt raakt.

Zwaar geladen met zeven kitzakken voor zes man, trokken we de grot in. De grootste spullen - waaronder een haspel met 100 meter kabel - konden enkel in een volumineuze sherpazak een plaats vinden. Alleen zijn sommige plaatsen in de Fosse aux Ours niet meteen geschikt voor zo'n dikke zak. Uiteindelijk raakte alles zonder veel problemen ter plekke. De fluorimeter werd opgehangen in een plaats met veel stroming en de kabel werd buiten de route van passerende speleo's in een acht meter diepe put gekieperd, die rechtstreeks toegang geeft tot de rivier. Beneden werd de kabel in het slijk begraven, dit om te vermijden dat de eerste crue hem naar de bron van Eprave spoelt. De datalogger met de batterij werden dan weer in een fossiel gedeelte van de grot geplaatst, waar ze in de toekomst makkelijk kan worden afgelezen. Even was het spannend toen de datalogger de fluorimeter niet leek te vinden, maar na een 'reset' en een aantal schietgebedjes door Gaëtan ging het toestel vooralsnog aan de praat. We zijn alvast benieuwd naar de eerste resultaten, want ook wij willen eindelijk wetenschappelijke zekerheid vanwaar het water in de twee of zelfs drie rivieren van het Systeem van de Fosse aux Ours komt.

Kris

Gaëtan checkt te datalogger

-------------------------------

Ondertussen zijn Stijn en Geert verder gaan exploreren in de ascenseur. We hebben er al een rondgang kunnen ontdekken naar de galerie Champagne. Momenteel focussen we ons op een spleet die richting noord gaat. We hebben er ondertussen 3 dagen gewerkt en we zijn een 10-tal meter opgeschoten. Het blijft hard labeur, die stenen ruimen, volgende maal moeten we wel met 3 of 4 man zijn om alles vlot te laten verlopen. Er waait een goede wind door de spleet en we gaan een richting uit die 'onbekend' is... we dromen alweer...
De topo van de Grotte FAO is ondertussen de 2km gepasseerd. Het ganse systeem FAO ongeveer 2,5km.

Geert

50 ans SC Rochefortois

Na een snelle rondleiding (voor onze gasten stond er namelijk nog een ander bezoek op de agenda) van een 3-tal groepen in de FAO konden we verder werken aan de explo onderaan de Ascenceur. Daar waar we nog enkele meter vervolg konden zien zijn we eerst beginnen rommelen. Waarempel, daarachter een dalend zaaltje met concreties. Heel wat puin werd losgewrikt om veilig te kunnen afdalen. Onderaan zit een opening tussen aaneengekoekte kalk, wind is aanwezig, maar de richting verlangt eerst naar een topo van het geheel. Veel werk verrichten, om tenslotte uit te komen in een bekend stuk van de grot is niet de bedoeling.
Gelukkig zijn er ook alternatieven in een op het eerste zicht gunstige richting (N).

s'Avonds waren we van de partij op het feest van SC Rochefortios. Lekker eten, goed gezelschap en een perfecte organisatie!

Vooraleer we op zondag gingen 'randoneren' in Han hebben we de sifons in de Nou-Moulin topogewijs verbonden met de vaste punten van onze Nederlandse helden.
Er was ook nog een beetje tijd over om de verdwijnpunten van de Wamme in On te aanschouwen. Naar ons gevoel komt het overgrote deel van het ondergrondse water in de FAO regionen van hier af. Uitsluitsel lijkt er aan te komen nu enkele wetenschappers tal van proeven plannen.

Perte en aquaduct te On

Dan op naar Han. Reseau Sud. Heerlijk! De droom van elke speleoloog. Bedankt Rochefortiose en Co. De Salle de Pentecote bleek niet toegankelijk door een recente verschuiving. Marc Legros en ik zijn de situatie eens gaan bekijken. Vrij snel vonden we een shunt. Momenteel is ook die passage niet voor het grote publiek, maar het verzekert wel een terugkeer bij eventuele blokage van de andere. In de zaal, gemerkt met een steenmannetje en onderaan met een scotch. Er zou eens een 'kuisploeg' moeten langs gaan. Wij zijn alvast kandidaat.
S.

FAO topo, 'a never ending story'

Samen met de SC Les Fistuleuses en de SC Rochefortois werken we aan een topo-ensemble van het systeem Fosse aux Ours. Compleet is het nog niet, maar een eerste  overzicht is meer dan noodzakelijk dezer dagen (studie en publicatie). Er werden twee toposessies georganiseerd in de meest extreme regionen van de grot, zeg maar een hel voor de Distox, en sommige topografen...
Bij deze gelegenheid zijn er ook foto’s genomen van de samenvloeiing van de twee hoofdrivieren, 'Echo Beach' genaamd.
Wat we echter niet zagen aankomen was een première van een 25 tal meter! Op een plaats waar iedereen voorbij komt, werd een zwart gaatje gespot. Vijftien minuten later werd het een gat, en floep, we zijn geëindigd in een relatief grote ruimte met mogelijkheden. Er is hoop meer te vinden, temeer er al twee geventileerde werkplaatsen in de buurt zijn. Ook de richting van het réseau’tje staat ons geweldig aan; oost, richting Rochefort centrum, een blinde vlek op onze topo.

Na de inspanning was het tijd voor ontspanning en verbroedering in de carrière van Villers le Gambon met de club.
Onderweg zijn we nog op verkenning geweest in de vallei van de Hilan. Daar bleek de bron piepklein te zijn, en de dassen heer en meester over de grootste grot daar.

Op zondag hebben we de canyoningtechnieken van onder het stof gehaald. Eerst met dry-training in de groeve, en daarna the real thing in de ‘gloednieuwe’ afdaling van de Pille. Deze werd een jaar geleden door ons voorzien van broches, maar is sindsdien nooit bezocht geweest. Daar aangekomen waren we aangenaam verrast bij het zien van nieuwe, onbekende ankerpunten. Er heeft ook een grote opkuisactie van een boom plaatsgevonden, waardoor er nu een waterval is vrij gekomen. Mooi! Alle mogelijke technieken kunnen er nu ingeoefend worden, in een realistisch kader.

Stijn

Bezoekersdag FAO en meer...

Vorige zaterdag was er een bezoekersdag in de Fosse aux Ours. Onze collega's speleologen van 2 UBS clubs waren te gast in de FAO, en zoals gewoonlijk was iedereen na het bezoek danig in de wolken. Begeleiders Dirk en Kris konden alvast hun kennis frans wat oefenen.
Dezelfde dag zijn Stijn en Geert nog wat gaan topograferen in de Lomme souterraine-amont. We willen nu eindelijk de laatste stukjes optekenen zodat we de totale topo eens kunnen tekenen.

Op zondag gingen alweer twee ploegjes in de FAO-rivier. De ene hebben voor het eerst foto's gemaakt in een stuk van de ondergrondse rivier. In functie van de waterstand (gemiddeld) was deze nu net toegankelijk.
Een tweede ploegje is nog wat topogegevens gaan verzamelen in hetzelfde deel van de grot.

G.

Terug naar het verleden...

Onze activiteiten in Signy(F) liggen nu even stil, want de bronnen zijn te troebel om er te duiken. Minstens 2 weken droog weer is nodig om voldoende zichtbaarheid te hebben. We zitten echt wel op hete kolen om er verder te doen...

Vorige zaterdag hebben we een sprongetje gemaakt in het verleden. Jaren terug hebben we wat rondgehangen in Viroinval, en aangezien dit op weg ligt naar Signy (F - waar we nu regelmatig te gast zijn), hebben we opnieuw wat rondgekeken in deze vergeten sector.

In een grotje vinden we een mogelijk vervolg, en een snelle desob geeft een klein vervolg van een 5-tal meter kado. Een verdere explo lijkt echter uitgesloten, want de wel goed voelbare tocht komt er uit minuscule gaatjes. Dus we kramen op en begeven ons naar andere oorden.
Op naar 2 oude bekenden, Tom & Jerry. Dit zijn 2 grotjes waar we in het verleden wel een 10-tal sessies hebben doorgebracht. Met een koude (storm)wind op kop hebben we Tom over vele meters breder gemaakt, maar finaal is het slavenwerk en hebben we de werken stopgezet. Nu x jaar verder komen we nog eens poolshoogte nemen, en we komen al vlug tot hetzelfde besluit. Aan de luchtstromingen in de grotjes hebben we nooit kop noch staart gekregen, deze keer blaast Tom, een wind van 3°C!

De eerstkomende tijd  willen we ons concentreren op de topo van de Fosse aux Ours, zodat die eindelijk eens kan gepubliceerd worden.

G.

 

 

De beer en de vos

Er was eens.....

Geen nieuws betekent niet dat we stilgezeten hebben deze winter. We broeden nog steeds op verschillende projecten.

Ons grootste werk tot nog toe lijkt stilaan een eindvorm te krijgen. Dit mag gerust letterlijk genomen worden, want het werd een topotocht in de onderste regionen van de FAO. Een paradijs van scherpe blokken en stomend water.  Mogelijke vervolgen werden onderzocht. De wind is er goed vertegenwoordigd maar het vinden van een aantrekkelijk vertrek in dit labyrint is andere koek. Er werd gemeten en genoteerd tot we verkleumd waren.

Op zondag hebben we een oude bekende opgezocht, namelijk de Trou des Renards tussen Jemelle en Rochefort. Hier kregen enkelen van ons, zoveel jaar geleden te maken met de explomicrobe. Dit strijdtoneel was voor ons een belangrijke leerschool.
Deze grot is als het ware een mini versie van wat er onderaan te zien is in de FAO. Bij ons bezoek werd vooral naar de veiligheid gekeken. Deze doline en grot zijn nog steeds in beweging met zeer onstabiele toestanden als gevolg. Ook de verbinding naar de rivier werd opnieuw uitgediept. We raden een bezoek aan deze grot dan ook af vanwege z'n onbetrouwbaar karakter.

Op weg naar Vlaanderen hebben we enkele omwegen gemaakt langs pittoreske steengroeves.

Onderingang van de Trou des Renards

Topo uit 2007 van het rivierdeel, ziet er nu alweer wat anders uit
en de sifon is een 30-tal meter gedoken