Système karstique des Croisiers

Dit is een samenvatting van meerdere bezoeken verspreid over meerdere weekends.

De Vesdre kreeg z’n eerste hoogwaterpiek van het seizoen te verwerken en dat was voor ons duikers het signaal om het debiet in de Grotte de Bellevaux (soms ook Grotte de Nasproué genoemd) te gaan bekijken. Uit een verslag van een duikpoging van Luc Funcken in 1990 is gebleken dat de sifon flink verstopt zit met depot.

Er is een luchtklok na een korte VM, maar om daar te komen zijn duikspullen toch aangewezen. Het verhoogde waterniveau van de Vesdre heeft blijkbaar weinig invloed op het debiet ondergronds, helaas. Het is dus een duik geworden in vloeibaar modder/humus. Dat laatste heeft ervoor gezorgd dat er gemakkelijk brokjes bos in de keel terecht komen, terwijl ook de ademautomaten niet naar behoren functioneren. We hebben dit dus bewust niet tot het uiterste gedreven.

Stijn duikt de Bellevaux sifon

Vaststellingen: na de korte, scherpe VM volgt een dwarse, hoge diaklaze waarin bovenaan een shunt te forceren valt.  Deze shunt is ingezet maar lijkt eerder niet nuttig, aangezien het enige mogelijke vervolg in de diaklaze onder water is. De eigenlijke sifon is ruimer dan de VM. Algemeen gaat het om een flinke gang die zeker voor meer dan de helft verzand is. Er kan gemakkelijk 3m ver onder het plafond gekropen worden, vergezeld door een enorme touille. Op het verste punt had ik de indruk met m’n voet boven water te komen. Het zou dus wel eens een korte sifon kunnen zijn. Om deze duik in de toekomst veilig te laten verlopen hebben we meer spoeling van de rivier nodig. Als we de perte actiever kunnen maken, zou dit zeer positieve gevolgen kunnen hebben aan de (voorlopige) eindsifon.

Na de duik hebben we een kleurproef uitgevoerd. Nabij de juist gedoken sifon werd een fluo injectie gedaan. In de Croisiers bron (ongeveer 500m verder) werd dan een fluorimeter geïnstalleerd, en hier werd ook het debiet gemeten.

Fluo injectie

Eén week later hebben we de meter dan weer opgehaald. Er werd een mooie curve gemeten. De transit van de fluo is extreem traag en zeer verspreid, daardoor heeft de curve maar een piek van 0,3ppb (ug/l). Er is dus een vertragende factor op het parcours. Daarnaast is het water uit de Croisiers zeer hoog van temperatuur nl. 14,3°C, en het debiet is ongeveer 5x groter aan de bron in vergelijking met de perte. Er zijn dus evenveel vragen bij gekomen dan er antwoorden zijn.

Weetje: het meettoestel heeft ongeveer 1 gram fluo gemeten in een volume van 3 à 4 olympische zwembaden!

Om een betere spoeling te bekomen in de sifon van de Bellevaux grot werd de perte beter open gemaakt en voorzien van een filter. De dooi werd als geroepen ingezet, en de Vesdre steeg naar 110cm op de peilschaal te Bellevaux. Dat is meer dan een verdubbeling in hoogte. Vreemd genoeg hadden we ondergronds niet de indruk dat er hoogwater is geweest, ondanks het feit dat de grot 3,5m onder de bedding van de Vesdre zit. Alle kruipsporen en voetstappen van vorige bezoeken waren nog aanwezig. Aan de Surdents, wat een eerste overloop is bij een teveel aan water, waren ook geen sporen van crue te zien. Helaas zijn de dassen op die lokatie nog steeds prominent aanwezig.

Bizar. Zeker is dat we de filter in de toekomst regelmatig zullen moeten vrijmaken, willen we extra water in de grot.

Perte de Bellevaux

In de Bellevaux grot konden we dankzij het vrijmaken van de perte ook de toevoer in de grot lokaliseren. De toevoer, die ook onlangs gedoken werd tot op -4m (vert), bleek troebel te zijn. De andere toevoer in de grot moet water zijn dat door de dijk naar binnen komt. Buiten is daar echter niets van te zien.

Toevoer water van de perte in de grotte de Bellevaux

Ik denk dat we voorzichtig kunnen besluiten dat er geen interessant vervolg is in de perte, maar dat we alles moeten inzetten op de eindsifon van de Bellevaux.

Tot zover, voorlopig de ene kant van het verhaal. We hopen binnenkort ook de andere kant van de berg te kunnen beschrijven.

S. + G.

Met dank aan Patrice en Francis voor hun input in deze exploratie.