Op uitnodiging van Guy Van Rentergem, een collega-speleoloog en expert in ondergrondse sonar- en lidarmetingen, voerden we op zondag 6 oktober een verkenningsduik uit te Han-sur-Lesse. We kennen Guy van de scans van de watertoren in Oostende en zijn werk met lidar- en sonartechnieken in verschillende karstsystemen in België, waaronder de Grotten van Han. Op YouTube is veel van zijn 3D-werk te vinden, zeker de moeite waard om eens te bekijken.
Guy maakt met behulp van zijn sonarboot scans van de rivierbedding van de Lesse en vermoedt de aanwezigheid van een onbekende sifon op 5,7 meter diepte.
 |
| sonar scan (c GVR) |
 |
| de duikers |
Na onze ontmoeting met Guy, trekken we naar de Trou de Han. De Lesse duiken, met zijn aanzienlijke diepte en debiet, vereist een zorgvuldige voorbereiding. We duiken in droogpak en 300 bar-flessen, we hebben 250 meter duiklijn, staalnameflesjes voor waterconductiviteit en een multigasmeter in drytube voor eventuele gasmetingen post sifon.
Stijn bevestigt de duiklijn aan een natuurlijk ankerpunt en ik klik een leeflijn aan de duiklijn vast, waardoor ik beide handen vrij heb om te filmen. Deze techniek biedt extra veiligheid in uitdagende omstandigheden. Tijdens onze afdaling, waarbij we de bedding zorgvuldig verkennen, vinden we tussen de middelgrote rotsblokken helaas geen doorgang naar de veronderstelde sifon. Hoewel de diepte op de locatie min of meer consistent is met Guy's metingen (5,7 meter), beëindigen we na 20 minuten de zoektocht zonder een nieuwe doorgang te ontdekken.
 |
| de duikplaats |
Na afloop brengen we verslag uit aan Guy en de rest van het team. We zijn teleurgesteld dat er geen sifon wordt gevonden, maar hij waardeert de verdienstelijke duikpoging. Hopelijk kunnen we hem in de toekomst nog vaker ondersteunen met duikwerk.
Plan B
Aangezien we dit scenario konden voorzien, hebben we ook een alternatief plan om de dag rond te krijgen: We zullen de sifons van Réseau Sud verkennen. Deze werden alle flink verkend na de ontdekking van het réseau in 1959. Aangezien de kans reëel is dat er niet kan gedoken worden, nemen we geen duikmateriaal mee. Wel in neopreenpak herbekijken we verschillende sifons in het Réseau Sud, met de focus op het Ruisseau Permanent, er zijn meerdere vertakkingen maar alle doorgangen blijken verstopt met ondoordringbare modder, waardoor een nieuwe exploratie van de sifons er voorlopig weinig potentieel biedt.
We doorliepen al de Salle Cornet, de Galerie des Excentriques, de Salle des Sinanthropes en de Egout rivier (die actief was). We bezoeken dan nog de Salle du Corail en Salle de la Pentecôte. Deze laatste is de grootste ondergrondse zaal van België, een adembenemende ervaring voor elke speleoloog om deze te kunnen bezoeken. Aangetrokken door water gaan Stijn en Randy nog de recente Coen-verbinding bezoeken, een modderige doorsteek die het Réseau Sud verbindt met de ondergrondse Lesse. Geert en Seppe nemen enkele foto's in de de Salle de la Pentecôte.
 |
| Pentecôte |
In de onderaardse Lesse konden we geen nieuwe sifon ontdekken op de door Guy aangegeven plaats, maar enkel een zone met blokken. Vergelijkende metingen van de conductiviteit hebben we dan ook niet kunnen uitvoeren (de rivier was 148uS).
Net zoals onze voorgangers konden vaststellen zijn de sifons van het Ruisseau Permanent niet (nauwelijks) duikbaar.
In het begin van de Salle Cornet is een onbeschreven en ongedoken (?) sifon die onze aandacht trekt, deze sifon heeft vermoedelijk beduikbare afmetingen en biedt eventueel mogelijkheden voor een toekomstige exploratie.
 |
| sifon ? |
Aangezien we jarenlang hebben geëxploreerd in de doline Fosse Sinsin (FFS) zou een positiemeting t.o.v. Pentecôte nuttig kunnen zijn nabij een blokken-talud op de linkeroever van de Egout, vlak bij de Salle du Corail. Arva of Arcana metingen zouden meer duidelijkheid kunnen scheppen, zeker een poging waard.
Seppe
