Exploratieverslag duiken – Noord-Frankrijk

    Vijf en zes april, een weekendje vol zon, kamperen, lekker eten en bovenal: exploratieduiken. Met Stijn, Randy, Geert en mezelf trekken we richting Noord-Frankrijk, meer bepaald naar de regio Grand Est, departement Ardennes. Op het programma: twee karstbronnen die vragen om herbekeken te worden, de Vaux en de Gibergeon.

Voor Stijn en Geert is dit bekend terrein. Tien jaar geleden werkten ze hier al aan enkele desobstructies en exploratieduiken (zie eerdere verslagen). Voor Randy en mij is het nieuw terrein. De condities zijn in ons voordeel: het is al een tijd droog geweest, wat de kans op goede zichtbaarheid verhoogt.

Bron van de Vaux

We starten met de bron van de Vaux. De EOL (End Of Line) van Stijn ligt op ongeveer 110 meter van de ingang. Hij stopte destijds in een luchtklok, verbonden met een groter, enigszins instabiel zaaltje. Bij die gelegenheid heeft hij de lijn nog tot daar gelegd, maar de post-sifon werd toen niet verder bekeken. Zonder gasanalysemeters voor O₂ en CO₂ was het risico op slechte luchtkwaliteit te groot. Bovendien is het al een stevige inspanning om daar überhaupt te geraken, zeker als je onderweg nog duiklijn moet leggen.

Stijn start vandaag met het installeren van een nieuw speleotouw door de ingangsrestrictie, een verticale étroiture over enkele meters, die je met de voeten eerst neemt door een wirwar van massieve blokken. Het vorige speleotouw is letterlijk aan flarden gescheurd door de kracht van de crues. Indrukwekkend hoe de natuur hier huishoudt. Na zo’n 45 minuten komt Stijn terug naar de oppervlakte, missie geslaagd!

Stijn vertrekt in de Vaux

Daarna is Randy aan zet. Hij duikt door de étroiture en komt in de collecteur terecht en besluit dan de uitgang terug op te zoeken.

Randy vertrekt in de Vaux

Ik volg als laatste. Mijn opdracht: de luchtkwaliteit post-sifon meten en een eerste droge verkenning doen. Dit stukje systeem is tot op vandaag onbekend terrein.

De voorbereiding loopt stroef. Twee automaten blazen onmiddellijk af. Snel wisselen met die van Randy. De flessen hebben nog maar 250 bar, te weinig voor wat we willen doen. We vullen met onze mobiele compressor bij tot een degelijke 300 bar. 

Vervolgens past de inflatorslang niet op mijn droogpak. Ook hier: wisselen. Tot slot weigert mijn handlamp aan te gaan. Gelukkig kan ik opnieuw rekenen op Randy’s materiaal. Het zijn van die momenten waarop je je afvraagt of het wel jouw dag is. Maar de motivatie zit goed, en we gaan ervoor.

De étroiture verloopt vlot. Eigenlijk is het een leuke puzzel: lichte, stabiele blokken in beige kalksteen met goed zicht, een verademing tegenover de modderige, donkere étroitures in België. 

In de collecteur trek ik de mainline uit een dikke laag slib. Dankzij de floaters die Stijn destijds heeft aangebracht, blijft de lijn voor het merendeel relatief goed bereikbaar. Zonder die floaters had ik vandaag de EOL nooit gehaald.

Lijn in slib collecteur Vaux

Floater duiklijn

De collecteur is ruim, 3 tot 5 meter in diameter, en verloopt door prachtig lichte kalksteen. Het voelt alsof ik in de Lot duik. Na zo’n 100 meter stijgt de lijn plots verticaal van 14 meter diepte naar de oppervlakte. Ook dit is een étroiture die enige voorzichtigheid vraagt. Ik neem deze head-first richting de oppervlakte. De terugweg vereist straks een extra doordachte aanpak. Onderaan deze cheminée liggen een aantal forse rotsblokken op de duiklijn, recente instortingen dus, voorzichtigheid is essentieel.

Ik geraak erdoor en bereik het zaaltje waar Stijn 10 jaar geleden is geëindigd. Ik haal ik de gasanalysers boven: 20,6 % zuurstof en ongeveer 8.500 ppm CO₂. Quasi verse lucht. Ik ga van mijn ontspanners en leg mijn duikflessen voorzichtig aan de kant. Op mijn knieën, nog in het water, zit ik onderaan een grote puinhelling. Bij elke beweging voel ik kleine blokken zachtjes in de sifon schuiven.

Voorzichtig klim ik enkele meters omhoog richting het hoger gelegen zaaltje, maar het puinpakket zakt enkele centimeters bij elke stap. De stabiliteit is ronduit twijfelachtig. Bovenaan zie ik een opening, maar je moet over een uitkragend balkon van samengepakt puin, dit is te riskant. Ik besluit wijselijk terug te keren en maak mij klaar voor mijn exit duik. Opvallend zijn de vele gemummificeerde muggen aan het plafond, een klassieke indicator dat er waarschijnlijk een kleine opening in de doline boven ons zit.

Eindpunt duik Vaux, vertrek post sifon

Bovenop de puinhelling postsifon S1 Vaux

Met nog 200 bar over per 7L fles heb je op 1/3-verbruik perfect voldoende om de EOL te bereiken en veilig terug te keren.

Terug aan de oppervlakte wacht nog een domper. De drytube voelt verdacht zwaar. Helaas, hij is volledig volgelopen. Waarschijnlijk zat de O-ring niet correct bij het sluiten. Sorry, Geert! De toestellen worden opgevezen en te droge gelegd, en blijken achteraf wel terug te werken. Gelukkig!

Volgelopen drytube

Voorlopig beschouw ik de exploratiemogelijkheden al duikend hier afgerond. Wellicht biedt een doline boven de grot nog mogelijkheden voor een alternatieve toegang via desobstructie, maar niet evident. Een Arva meting is ook niet direct mogelijk.

Bron van de Gibergeon

Na een heerlijke pasta bolognaise van chef Randy, schakelen we over naar de volgende site: de Gibergeon. Zelfde strategie. Stijn kent het systeem goed en installeert een nieuw speleotouw in de ingang. Opnieuw een stevige verticale étroiture, eindigend in een collecteur op 14 meter diepte. Stijn vordert enkele meters, maar botst dan op een recente instorting. De doorgang is voorlopig geblokkeerd. 

Ik ga als volgende, ditmaal in natpak voor meer flexibiliteit, én gewapend met een koevoet. Voorzichtig puzzel ik me door de eerste blokken en bereik Stijns eindpunt. Ik doe mijn vinnen uit en hang ze aan het speleotouw, zo ben ik nog net iets flexibeler. Ik zoek verder en kan nog een tweetal meter vorderen, maar voel ook geen overtuigend vervolg.

Afleggen vinnen werkplek Gibergeon

Impressie blokken werkzone Gibergeon

De stabiliteit is opnieuw twijfelachtig. Hier verder werken is voor mij vandaag geen optie. Ik keer terug naar buiten.

In de toekomst zie ik zeker mogelijkheden om in de Gibergeon verder te werken. De Vaux blijft daarnaast een prachtige site voor een funduik wanneer we nog eens in de buurt zijn. Die tunnel moet je eigenlijk eens gezien hebben!

Seppe