Een deuxieme

Sinds enige jaren hebben we ook een vaste stek in Frankrijk. De omgeving van Signy l'Abbaye is ons niet meer onbekend en vorige zaterdag waren we een dag ter plaatse, een dag met een grote D, lees hierna het verslag van Stijn.

Ongeveer 10 jaar geleden dook Jean-Luc Carron als eerste door de versmalling in de Fosse à Vaux. Om de 30cm brede versmalling te kunnen passeren moest hij blokken ruimen, en daarna zelfs zijn twee 6L flessen uit doen. De explo raakte na verloop van tijd in het slop, mede door een gebrek aan liefhebbers, alsook door het onstabiele karakter van de grot en de weinige dagen per jaar dat de bron echt helder genoeg is om te duiken.
Aangemoedigd door Jean-Luc, en de geruchten dat er voorbij die versmalling een ruime tunnel verkend is tot op 100m met einde op niets gingen wij op verkenning. Verschillende duiken waren nodig om het karakter van de bron beter te leren kennen. We werden geconfronteerd met geweldige veranderingen na de wintercrue's, alsook teleurstellend zicht na soms korte maar hevige neerslag. Er werden blokken verlegd, rommel geruimd, onder water gebeiteld, om uiteindelijk een nieuw equipement te kunnen leggen door de versmalling. Na de smalle passage met rolkeien gaat de galerij terug open. Een mooi wit plafond staat in contrast met een zachte bodem uit sediment. Yes! Ook de lijn van Jean-Luc is nog intact. Ipv kruipen over de bodem, laat het zicht en de omvang zelfs enkele zwemslagen toe. Heerlijke plek! Wordt vervolgd!
Ook boven water hebben we verschillende zaken op til. Zo werden enkele belangrijke contacten gelegd om een nieuwe werf te legaliseren. Hopelijk laat de ondergrond in de Franse Ardennen binnenkort wel in z'n kaarten kijken.
S.

Voor wie z'n duikflessen al heeft klaargezet willen we de pret even drukken. Zoals gezegd is de bron maar enkele keren per jaar duikbaar. De beperkte zichtbaarheid, het onstabiele karakter en de etroiture van de sifoningang maken deze bron heel selectief, slechts een handvol duikers hebben de nodige ervaring om deze duik tot een goed einde te brengen.
'Een deuxieme' omdat het nog maar de tweede maal is dat deze sifon wordt gedoken, en ook omdat dit de tweede grot is te Signy na de Perte des Mazurettes. Met de Vaux is er dus een duikgrot bij en is het aantal grotten in Signy nu verdubbeld;-)

Rochefortwerken

Twee werkplaatsen die vorig WE onze aandacht kregen. Een duik in de rivier van de Trou de l'Hôtel, en ons graafproject in de ascenseur van de FAO. Enkele lijnen tekst...

Duik 6 rioolrivier:
47 minuten, -13m. > 15 nieuwe meter.
De totale sifon is nu 65m lang, en volledig opgemeten. Maximale diepte: -13m
Einde op niets in een stijgende, iets smallere gang met rolkeien.
Gevaar voor verschuivingen en blokage. Herzien (voelen).
De topo toont aan dat de rivier pal onder de parking van de auberge loopt.

 FAO Ascenceur:
Opnieuw 1m verder in waarschijnlijk ons meest ambitieuze graafproject in de FAO. We hopen langs deze weg de grote rivieren terug te vinden verder stroomop. De wind toont ons de weg, maar die lijkt nu uit een wand vol snot te komen. Erg hoopvol is het dus niet, in de nu zeker 15m lange tunnel.

Duik 5 in de rioolrivier

De rioolrivier maakt deel uit van het systeem FAO. Mogelijks gaat het om een aparte tak, hoogstwaarschijnlijk om een overloop van de hoofdrivieren. Hopelijk krijgen we binnenkort meer duidelijkheid dankzij het KARAG project. Het debiet is eerder aan de lage kant, wat de verkenning zeker niet gemakkelijk maakt. Wat ons eigenlijk het meeste stoort is dat deze rivier als riolering gebruikt wordt. Veel hangt dus af van het rioleringsnet van Rochefort...
Deze keer leek het gunstig, mede door de tijdelijke sluiting van de Auberge, die waarschijnlijk een rechtstreekse afwatering heeft in de ondergrond. Het is echter een race tegen de tijd, want de 28e deze maand is er een heropening gepland:-((.
Aan het werk dus. Via de Trou Muret tot aan de 'mise à l'eau', waar vorige keer de hoofdlijn werd teruggevonden op -6m, afkomstig van de Trou de l'Hôtel. Na deze verbinding werd ook het vervolg van de lijn verbeterd met tal van piketten.
Algemeen gezien is ook dit een ruime tunnel met een zachte bodem. De maximale diepte is -12m, wat naast de sifon aval, het diepste punt van de hele systeem is. Er werd 10m nieuwe lijn uitgerold. Dat brengt het totaal vanaf de Trou de l'Hôtel op bijna 50m sifon, met einde op niets! Betekent dat dit voorlopig de langste sifon is in de FAO. Tijdens de terugweg krijg je de kans enkele meters te controleren, verder gebeurt alles op de tast. De topo laat nog op zich wachten, gezien de metingen, laat ons zeggen: 'van mindere kwaliteit' zijn.
Wel is zeker dat de rivier noordwaarts gaat, wat z'n grillige karakter nogmaals benadrukt.

Diezelfde dag werd ook een duik gemaakt in de Grotte du Thier des Falises. Dit stilstaande meer werd door Serge Cuvelier in '87 gedoken en opgemeten. Op -10m kon ik eveneens geen vervolg voelen, laat staan zien.
S.

Trou du Muret, Sifon2

Grotte du Thier des Falises

DistoX weer beschikbaar

Voor wie nog een DistoX wil aanschaffen is het moment aangebroken, in Zwitserland zijn de modules weer te koop. Nu op basis van een Disto X310. Een voordeel van deze nieuwe versie is de niet magnetische batterij, zodat minder calibraties nodig zijn.

Zie: http://paperless.bheeb.ch/

Bearing: 60° northeast

Sessie 4 in de veelbelovende spleet in de FAO was er één met 1,5 m graafwerken en een cadeautje van 1,5m. Uiteraard heeft het gebruikelijke duo eerst ettelijke bakken puin versast. Enkele verbredingswerken waren nodig om gemakkelijk te werken en de zwaarste joekels uit de weg te ruimen. Het resultaat is nu een 10 meter lange barst, richting NO. Met twee man deze spleet verder leeghalen is vrijwel onbegonnen werk. Hierbij doe ik een warme oproep aan iedereen om een handje toe steken.
Bijzonder is ook de verandering van windrichting. We zaten steeds de wind achterna en nu hebben we de wind op kop. Dit valt te linken aan de temperatuursverandering buiten, de wisselwerking van de Trou en Formation onderaan in de doline van de Fosse-Aux-Ours en de boveningang, die nu als een schouw fungeert.

Op koningsdag geen slavenarbeid.
We hebben de hoogste regionen opgezocht in het blubberparadijs van de Lomme. De rivier was nog maar net bekomen van z’n eerste wintercrue. Boven de hoogwaterstand zit een vrij groot volume, de Abîme genaamd. We dachten die te linken aan de FAO2, een mini grotje, door ons geschapen. De recentste topo deed echter vermoeden dat de top van deze blokkenzaal misschien te verbinden valt met de ingangszone van de FAO. Het resultaat bleef uit, dus zijn we van onderuit op verkenning gegaan. Eerst tot op een gemakkelijk te bereiken plateau, daarna via een traversee naar een venster. Naast enkele vertrekjes en een mini zaaltje is het verdict: geen mogelijk vervolg. Het plafond van de zaal lijkt enkel te bestaan uit samengekoekte blokken. Deze dodelijke mikado laten we liever verder slapen. De abîme is dan ook volledig gevormd in de instortingszone van de doline. Enig opkuiswerk van grote, wankele blokken konden we later 15 meter lager terugvinden. Spectaculair om blokken van 100kg en meer als een pingpongbal naar beneden te zien vallen...

Geen foto, maar wel een tekening met enige artistieke vrijheid.

'Artistieke' coupe van de abîme

Project KARAG van start

In de ondergrondse Lomme ligt de komende vier jaar een permanente fluorimeter, samen met een datalogger en een batterij om dit toestel een half jaar van elektriciteit te voorzien. Het toestel werd er zaterdag geplaatst door de Université de Namur in het kader van het project KARAG. Namens de universiteit waren professor Vincent Hallet, doctorandus Amaël Poulain en technicus Gaëtan Rochez aanwezig. Kris zorgde voor de begeleiding naar het water, met Stijn en Geert als bijkomende sherpa's tot aan de 'vestiaire' in de Galerie Champagne.

Het project KARAG is een groot opgevat onderzoek waarbij de Université de Namur de ondergrondse watertafel tussen Jemelle en Eprave wil onderzoeken. De voornaamste bron van gegevens over die watertafel is de Lomme en dan vooral haar ondergrondse tak. Hiertoe plaatst de universiteit meettoestellen in alle verdwijnpunten, resurgenties en andere plaatsen die met de onderaardse rivier in verbinding staan. Ook een meetstation in de rivieren van de Fosse aux Ours kon dan ook niet ontbreken. Deze grot is tot op heden immers de enige op het ondergrondse traject van de Lomme waar men de rivier in zijn volle glorie kan zien stromen. Het project KARAG doet grosso modo hetzelfde als de eerste kleurproeven van honderd jaar geleden, alleen heel wat meer verfijnd. Zo registreren de toestellen niet alleen de doortocht van een kleurstof, maar ze meten ook de hoogte van het water bij crue, de elektrische geleidbaarheid (indicatie voor de oorsprong van het water) en de temperatuur, dit alles in relatie met de tijd. Op die manier kan men onder meer te weten komen of er zich tussen twee meetpunten een uitgestrekte ondergrondse watertafel bevindt, dan wel of de rivier zich in een koker naar het volgende meetpunt haast.

Wie ooit eens een bezoek aan de ondergrondse Lomme heeft gebracht, weet echter dat dit deel van de grot bijzonder onprettig is voor zowel mens als materiaal. Bij crue kan het water immers tot zestien meter stijgen, waardoor alles er bedekt is met grote hoeveelheden modder. Voor het project KARAG wil men minstens twee keer per jaar de grot in. De garantie op acht bezoeken aan deze 'mousse au chocolat' was echter zowel bij ons als bij de mensen van de unief een weinig aanlokkelijk perspectief. Om het onderzoek voor iedereen wat haalbaarder te maken, besloot de unief daarom om in de onderaardse Lomme een permanente fluorimeter te hangen, op het gevaar af dat het ding door de modder verstopt raakt.

Zwaar geladen met zeven kitzakken voor zes man, trokken we de grot in. De grootste spullen - waaronder een haspel met 100 meter kabel - konden enkel in een volumineuze sherpazak een plaats vinden. Alleen zijn sommige plaatsen in de Fosse aux Ours niet meteen geschikt voor zo'n dikke zak. Uiteindelijk raakte alles zonder veel problemen ter plekke. De fluorimeter werd opgehangen in een plaats met veel stroming en de kabel werd buiten de route van passerende speleo's in een acht meter diepe put gekieperd, die rechtstreeks toegang geeft tot de rivier. Beneden werd de kabel in het slijk begraven, dit om te vermijden dat de eerste crue hem naar de bron van Eprave spoelt. De datalogger met de batterij werden dan weer in een fossiel gedeelte van de grot geplaatst, waar ze in de toekomst makkelijk kan worden afgelezen. Even was het spannend toen de datalogger de fluorimeter niet leek te vinden, maar na een 'reset' en een aantal schietgebedjes door Gaëtan ging het toestel vooralsnog aan de praat. We zijn alvast benieuwd naar de eerste resultaten, want ook wij willen eindelijk wetenschappelijke zekerheid vanwaar het water in de twee of zelfs drie rivieren van het Systeem van de Fosse aux Ours komt.

Kris

Gaëtan checkt te datalogger

-------------------------------

Ondertussen zijn Stijn en Geert verder gaan exploreren in de ascenseur. We hebben er al een rondgang kunnen ontdekken naar de galerie Champagne. Momenteel focussen we ons op een spleet die richting noord gaat. We hebben er ondertussen 3 dagen gewerkt en we zijn een 10-tal meter opgeschoten. Het blijft hard labeur, die stenen ruimen, volgende maal moeten we wel met 3 of 4 man zijn om alles vlot te laten verlopen. Er waait een goede wind door de spleet en we gaan een richting uit die 'onbekend' is... we dromen alweer...
De topo van de Grotte FAO is ondertussen de 2km gepasseerd. Het ganse systeem FAO ongeveer 2,5km.

Geert

50 ans SC Rochefortois

Na een snelle rondleiding (voor onze gasten stond er namelijk nog een ander bezoek op de agenda) van een 3-tal groepen in de FAO konden we verder werken aan de explo onderaan de Ascenceur. Daar waar we nog enkele meter vervolg konden zien zijn we eerst beginnen rommelen. Waarempel, daarachter een dalend zaaltje met concreties. Heel wat puin werd losgewrikt om veilig te kunnen afdalen. Onderaan zit een opening tussen aaneengekoekte kalk, wind is aanwezig, maar de richting verlangt eerst naar een topo van het geheel. Veel werk verrichten, om tenslotte uit te komen in een bekend stuk van de grot is niet de bedoeling.
Gelukkig zijn er ook alternatieven in een op het eerste zicht gunstige richting (N).

s'Avonds waren we van de partij op het feest van SC Rochefortios. Lekker eten, goed gezelschap en een perfecte organisatie!

Vooraleer we op zondag gingen 'randoneren' in Han hebben we de sifons in de Nou-Moulin topogewijs verbonden met de vaste punten van onze Nederlandse helden.
Er was ook nog een beetje tijd over om de verdwijnpunten van de Wamme in On te aanschouwen. Naar ons gevoel komt het overgrote deel van het ondergrondse water in de FAO regionen van hier af. Uitsluitsel lijkt er aan te komen nu enkele wetenschappers tal van proeven plannen.

Perte en aquaduct te On

Dan op naar Han. Reseau Sud. Heerlijk! De droom van elke speleoloog. Bedankt Rochefortiose en Co. De Salle de Pentecote bleek niet toegankelijk door een recente verschuiving. Marc Legros en ik zijn de situatie eens gaan bekijken. Vrij snel vonden we een shunt. Momenteel is ook die passage niet voor het grote publiek, maar het verzekert wel een terugkeer bij eventuele blokage van de andere. In de zaal, gemerkt met een steenmannetje en onderaan met een scotch. Er zou eens een 'kuisploeg' moeten langs gaan. Wij zijn alvast kandidaat.
S.