Vraagstukken

De zoektocht naar een sifon-shunt gaat verder. Het doel is, om de ondergrondse rivier die de duikers in de maand september ontdekten te vinden via een droge passage (zie: http://sc-cascade.blogspot.com/2011/09/aquafun.html  ). We hebben ons hier in vastgebeten en Stijn's grotneus zegt dat het niet ver meer is.... echter de moeilijkheidsgraad wordt steeds hoger. De toegangsweg naar de huidige werkplaats gaat van sportief naar zeer sportief en onze activiteiten beginnen eerder te gelijken op werk ipv. hobby... nogal een geluk dat ook m'n werk een hobby van me is ;-)
Hierna het verslag van twee dagen bezigheidstherapie.
G.

Vrijdag 2dec zijn Geert en Stijn na een duikoponthoud met Kevin doorgereisd naar Rochefort. Rochefort, stad met vele ondergrondse vraagstukken, en lekkere trappist hoor ik je denken. Het sifon-shunt vraagstuk is één daarvan en het houdt ons al een tijdje in de running. Om meer te weten te komen hebben we de topo van de nieuwste stukken aangevat. Er werd onder meer een nieuw stuk in de ingangszaal opgemeten. Ook de uitgegraven Eurotunnel, richting rivier, werd in cijfers omgezet. Allerbelangrijkste was natuurlijk de nieuwe Salle 2000 en haar buizen.

Topograferen brengt je in alle uitersten van de grot. Een uitgelezen moment om alles nog eens goed te besnuffelen. Details ga ik besparen. Grote overwinnaar is het eindpunt van vorige sessie. Deze buis van ondertussen meer dan 15m lang kronkelt zich voorbij de zaal, in de richting van de rivier. Eén van de belangrijkst troeven is de tocht. Het einde van deze slang (Boyau Serpente) zit nog een kleine 10m van de rivier. Er is wel nog een behoorlijk hoogteverschil van ongeveer 20m te overbruggen. In mijn ogen onbelangrijk, aangezien op die plaats in de rivier een hoge instortingszaal zit.

Tot zover de theorie.

Woensdag 7dec hebben Geert en Stijn er een nieuwe werksessie gehouden. Er werd enkele meter gestegen in een schouwtje. Na het koortsachtig lospeuteren van blokken boven m'n hoofd, leek alles dicht te lopen. Vreemd genoeg is de tocht er ook gedraaid naar aanzuigend. Op het punt de boel vaarwel te zeggen kon ik net ver genoeg komen om een vertrek  te zien. Opnieuw een haakse bocht en enkele meter uit te graven laminoir met een opening op het eind. Dit wetende in combinatie met de goed voelbare tocht, ben ik te vinden voor een volgende sessie. Dat niet iedereen warm loopt voor de venijnige slang is ondertussen wel duidelijk. Hopelijk lost de grot ons binnenkort uit z'n greep.

Stijn

't zijn ook altijd dezelfde die werken ...

Sometimes you win, sometimes you lose...

Geert en Stijn hebben zaterdag verder gegraven in de gang die we de Boyau sans Truffe hebben gedoopt. Truffels hebben we niet gevonden en voorlopig ook geen vervolg. De tunnel is ondertussen 7m lang en er zijn stokageproblemen opgedoken. Het eind van de tunnel verbergt nog steeds respectabele afmetingen, alleen is de opening herleid tot enkele centimeter. Naar mijn gevoel is er nog steeds een luchtcirculatie, herzien. De buitentemperatuur die dag was ongeveer gelijk met de grottemperatuur en misschien dat er uitsluitsel komt met grotere verschillen.
Er werd die dag afgesloten met de heraanleg van het equipement boven de lac van Echo Beach. In principe volstaat nu enkel een gordel en leeflijn voor de rondgang aan de samenvloeiing.

Zondag hebben we versterking gekregen van Kris. In de Salle 2000 hebben we tot nu toe twee opties. Eén daarvan, de Boyau staat voorlopig op hold. In de andere buis werd welliswaar een doorbraak gemaakt in een mini ruimte met daarin een uit te graven versmalling. Daarachter opnieuw een mini ruimte. In feite zijn we blokje om geraakt onder de zaal 2000. De vreugdekreten bleven niet duren want al snel was het allemaal niet zo duidelijk meer. Er is nog een opening met luchtcirculatie, maar het magische zwart werd niet gespot.

Tijdens het afdruipen werd nog een wanhoopspoging gedaan in wat we de leeuwenkuil heten. Deze zinkput in de Champagne-gang zit boven de rivier. Berekeningen geven aan dat en minimum 6kubiek erg vettige klei moet worden uitgespit voor een doorbraak. Het stokpaardje van Geert werd al snel een kwelling en we kozen het hazepad.

In de leeuwenkuil

Met iets teveel vraagtekens en geen concreet plan voor een volgende ronde zijn we huiswaarts vertrokken. Hopelijk zal de wind ons in de toekomst de weg wijzen.
Al bij al mogen we dik tevreden zijn met opnieuw 10 sportieve meter erbij in de grot.

Stijn

Speurtocht naar sifon-shunt

Vorig weekend met 4 in de FAO gewerkt. We zijn gestart met ons op te splitsen in twee groepjes. 

 

Geert en Dirk werkten in "salle 2000". Met hun onuitputtelijke enthousiasme werd er een doorgang links in de zaal vrijgemaakt. Door er achterwaarts af te dalen ,kan je er verderop nog geriefelijk in recht staan. Voor je, heb je dan een groot blok dat geklemd zit tussen de wanden. Meer rechts in de hoogte een v-kloof met zicht op een kleine chicane, maar te nauw om te passeren (Nochtans heeft Dirk mij daar door willen persen, zonder succes). Onderaan het blok werd het woordje "drukgang" meerdere malen gebruikt.

Ondertussen is Stijn met mij (Christel) terug van Echo Beach (niet verwarren met een strandvakantie...), waar Stijn nieuwe broches heeft geplaatst om de bestaande plaketten te vervangen. Het werk is vlot verlopen en dus konden we nog bijspringen in de Salle 2000. Na een kort overleg besluiten we om de "drukgang" onder het blok uit te graven. Met mijn bescheiden graafervaring, vond ik dat het vlot vooruit ging. In de smalle gang met droog en korrelig zand (aangenaam aan de knietjes) voel je een koele bries in je gezicht. Na enige tijd van zwoegen en zweten ,blijft echter de warmte hangen. Eventjes was er twijfel omtrent het vervolg, maar met de topo in gedachten hebben we die twijfels aan de kant gezet.
Zo hebben we op zondag verder gewerkt. We hebben een  5-tal meter uitgegraven. Het vervolg; nog welvingen met droge klei, dus nog redelijk wat graafwerk in 't verschiet.
Tot slot heeft Stijn zich, na wat krachtig hakwerk, door de v-kloof (boven het  blok) gemurmd om vast te stellen hoe het rechts verder wegdraaid, terug onder de zaal 2000.

Op de terugweg de " ascenseur"  nog wat bijgewerkt aan het smalste gedeelte, zodat de wat zwaardere speleo's nu ook kunnen passeren. Volgens Geert is het een "autostrade" geworden...

Ja, dat vraagt om terug te keren...

Christel

Op de parking kwamen we daarna Marc nog tegen, en Stijn en Geert zijn dan nog wat gaan helpen in de Trou Muret. Marc is er bezig om een muur te metselen die stabiliteit moet geven aan de eerste put.

Geert

Kennismaking met de Belgische sifons...

Zondagmorgen met volle moed richting Mortier. Doel van de trip was topo van de eerste sifon en de galerij erna. Eerst moest de oude lijn vervangen worden in de sifon. En indien mogelijk, graven op het verste punt van de sifon 2.

Kevin nam de taak van lijnen wisselen op zich, vertrok met volle moed, maar halverwege sprong de hogedrukslang van m'n manometer. Resultaat: kraan dicht en op 1 fles terug......Spannend!! ;-)

Stijn en Steven zijn in afwachting van mij gestart met de topo van de droge galerij. Na een snelle interventie van een nieuwe manometer (merci Stijn)  terug door de sifon. Alleen, nu heel wat rustiger en met een klein hartje. Het topowerk van de droge galerij zat er ondertussen op en ik kon direct doorgaan naar de sifon 2.
In die sifon, na ongeveer 10meter is er een serieuze restrictie waar we door moeten.Voor mij was dit de eerste keer. Na me erdoor te hebben gewrongen besloot ik om eerst terug te keren. Het puzzelen onder water nam flink veel tijd in beslag.
Terug boven vond ik dat het  genoeg was geweest voor vandaag...Plots gene grote mond meer ;-))

Daarna heeft Steven kennis gemaakt met de sifon. Hij passeerde de versmalling, maar ook hij besloot dat het graven onder water voor een volgende zal zijn. Stijn heeft de oude lijn in sifon 1 afgebroken en een nieuwe geplaatst die nu veeeeeel beter ligt.
Bij het tegenstoom zwemmen heeft hij ook de topo kunnen doen. Chapeau Stijn, respect!!

Maandagmorgen richting Eprave.
Stijn heeft een duik gepland in de bron en Kevin en Ilse zijn ondertussen de Grot van Eprave gaan bekijken. Slijkerig, maar toch es tof om te doen. Voor ons was het de eerste keer dat we een grot zelfstandig gingen bezoeken. Na een uurtje hielden we het voor bekeken.

Stijn is ondertussen door de zeer nauwe ingang van de bron geraakt en tot op 10m diepte gedoken. Eén fles moest worden losgekoppeld om de versmalling te kunnen passeren. Leuke uitdaging, voor herhaling vatbaar wist hij te vertellen.

Als wederdienst van de duikportage heeft Stijn ons rondgeleid in de Nou-Moulin.

Het was super,  met een paar smalle en leuke passages. Vooral sterk van Ilse om dit zonder hulp van de 2 sterke mannen te doen, chapeau!! Mooie afwisselende grot. Om er je weg in terug te vinden moet je ze toch wel enkele keren doen heb ik gemerkt. ;-)
Na een 2tal uurtjes terug buiten, spoelen in de Lomme en huiswaarts.

Super weekend en veel bijgeleerd!!

Kevin

De 2.000 meter voorbij !

"Hé jongens, hierachter ligt iets. Ik zie een zwart gat. En het wordt groter. Werkelijk enorm. Langs één kant raakt mijn licht zelfs niet meer tot op het einde! Gewoon puur zwart! Nog even en we zijn binnen!" Zo groeide de euforie zondag 16 oktober bij een nieuw weekendje exploratie in de Fosse aux Ours.

Na de jongste ontdekkingen van de duikers hebben we het plan opgevat om de galerijen post-sifon te proberen te bereiken vanuit het bekende gedeelte van de grot. Op basis van de eerste topo van de duikers blijkt dat de nieuw ontdekte rivier onder de Galerie Champagne en het 'Gat van Melissa' door zou stromen, zoals we deze laatste plek informeel noemen. Het plan is dan ook om van hieruit naar de rivier toe te werken.

Als werkplaats kozen we zaterdag en zondag voor de laminoir boven het eigenlijke 'Gat van Melissa'. We zitten er weliswaar vijf meter hoger dan het dichtgeslibde 'Gat', maar het is er een pak ruimer en Stijn voelt er een duidelijke tocht. Het einde bestaat uit enkele ferme blokken, die de weg volledig versperren. Kort na de ontdekking hadden we geoordeeld dat hierachter niets meer te vinden was, maar op basis van de topo besluiten we onze mening te herzien. Zowel op zaterdag (met Stijn, Geert en Dirk) als op zondag (met Stijn, Geert en Kris) moeten de blokken er een voor een aan geloven.

Het is intussen al enkele maanden - om maar niet te zeggen een jaar - geleden dat we in de Fosse aux Ours nog een 'droge' première hebben geboekt. Onze verwachtingen zijn dan ook niet hoog gespannen. Eerder verwachten we dat we opnieuw vertrokken zijn voor enkele weken klop- en breekwerk. Groot is dan ook de verrassing als aan het einde van de blokken opeens een inktzwarte horizon verschijnt. En hoe meer blokken we verwijderen, hoe groter de tocht wordt die ons tegemoet komt! Een uur later krijgt Kris van zijn kameraden de eer om als de laatste blokken te ruimen en de nieuwe zaal in te kruipen.

We komen terecht in een zaal van ruw geschat 20 meter diameter, maar veelal niet hoger dan een meter. Het plafond is quasi horizontaal en wordt nergens ondersteund. "Een ingenieur-architect zou zeggen dat een dergelijke constructie niet kan, toch niet in natuursteen", bemerkt Geert. De natuur had er inderdaad wat moeite mee. De vloer van de zaal bestaat uit de vorige laag van het plafond dat op zijn geheel naar beneden is gekomen. Het vervolg vermoeden we op het diepste punt van de zaal. Als we aan de zijflank van de zaal een paar blokken verschuiven, bemerken we een diaklaas waarin we een drietal meter dieper kunnen kijken. Geconcentreerd luisteren we of we toevallig het gebruis van de rivier niet kunnen horen. Het resultaat is echter negatief.

Stijn vindt nog een tweede vervolg. Eveneens aan de zijflank van de zaal schuift hij voorzichtig onder de losliggende blokken door. Voorbij deze passage blijkt deze zaal nog even verder te lopen. Het einde is een mooie drukgang die echter bijna volledig dicht zit.

Voor vandaag zit het erop. Hier komen we uiteraard terug. De volgende doelstelling wordt de diaklaas vrijmaken en zien of we daarlangs de rivier kunnen bereiken. Op de terugweg komen we tot de conclusie dat het systeem Fosse aux Ours - Trou Muret door deze nieuwe ontdekking intussen meer dan 2 km lang is. De nieuwe zaal dopen we dan ook Salle 2.000.

Kris


Op zaterdag, en na acht uur desobstructiewerk ging iedereen gedeprimeerd naar buiten, want het resultaat was het zicht op een spleetje van amper 20cm breed en een meter lang. Het was uiteindelijk een goede gok om op zondag verder te werken met het gekende resultaat. We zitten nog wel niet in de rivier, maar de mogelijkheden liggen open. Wie heeft er ook alweer een neus voor grotten... de Stijn.

Geert

Snuffelen in Salle 2000

Arcana sounder build and operational

In this article I will give a bit extra information about the Arcana Radio Location Device I build in the beginning of this year. Since I am a radio engineer, the challenge to build this device is rather limited. The sounder electronics is built in a very simple way, with all standard components. Just look into an electronics component stock and you have all the parts to build the electronics circuits. The most challenging part is, to my opinion, the construction of the self induction coils.

In the article http://sc-cascade.blogspot.com/2011/02/project-arcana.html I have posted a few words about the construction of the device, and I have seen in the blog statistics, this is the article with most hits! So a lot of cavers seem to be interested in these devises.

The actual use of this device was to measure out a possible passage way between two rooms in the 'Grotte de la Fosse aux Ours' at Rochefort(B), a cave we explore since 2008.

The nice thing about the Arcana system layout is the use of compact self's, in stead of the large air self’s often used in other radio location devices. Since we use both the transmitter and receiver in the cave, compacts antennas are preferred to make transport and setup of the system easier.

On the internet you can find several references about the original build of the system, and also about some changes in electronics and add-on’s.
http://speleo19.free.fr/arcana/contributions_arcana.htm
http://www.caves.org/section/commelect/splncs/splncs26.pdf

So I build the original electronics layout for transmitter and receiver. The first problem I had was to find the necessary ferrite rods to put into the core of both the transmitter and the receiver antenna coils. On e-bay I found a Russian surplus was sold at 28€ for 16 piece of ferrite rods 10x200mm, so just what I needed. Since the very low frequency of operation of the transmitter (<1000Hz), these ferrites of type M400HH, originally build for LW radio's should do fine.
Since I could not find a tube with a correct interior diameter, I simply split a plastic tube (a bit to small to fit the 7 ferrite rods) over the whole length, and then the 7 rods shifted well into the tube, and at the same time the tubes presses the 7 rods well into place. The transmitter coil got then the 4 layers of 250 turns, 0.84mm wire. In-between each layer I inserted a plastic sheet; this makes it easier to get the coil well wound. Finally I had 1016 turns on the transmitter coil, and I measured it to have self induction of 102mH and 4.5ohms resistance, just as I expected.
In the same way the receiver self induction coil was made out of 7 layers and about 7000 turns in total of 0.2mm wire. The resistance is 542ohms and the self induction is >1Henry.

During testing I used a small ferrite receiver antenna, and found out this baby antenna performed also very well at short distances. It is a ferrite rod of only 10cm long, and about 200 turns. Simply hold the receiver antenna near a radio or hifi speaker, and you get an idea of the sensitivity of the receiver antenna. (put the radio on hé;-)

During testing I found out I had to change the operating frequency a bit, so the transmitter antenna is into resonance at about 715Hz. The current drawn of the batteries is than rather high at about 500mA, and the voltage over the resonance capacitors of 0.22uF got well over 400V, so I simply tuned the oscillator a bit off resonance. The current consumption drops and the voltage over the capacitors is also on the save side. Now the transmitter power is not at the maximum, but I did not need this for my project. So be aware to put in capacitors of 600V or even higher!! And also be careful about the high voltage, and at the same time a high acoustic level the transmitter coil produces!

Making the device ruggedized:
Originally I planned to construct the transmitter unit as an al in one tube unit, but finally I left the transmitter electronics, antenna, and batteries as separated units, and this seems easy to transport and setup. The receiver is build into one small box, and only needs the external antenna and earphone units to be attached.

Using the equipment:
In the cave we had about 10 meters between transmitter and receiver, so I only used the small receiver antenna. Making a horizontal measurement in-between two rooms, separated with about 7 meters of rock, this is a more difficult measurement (equipment is mostly used to measure vertical positions). But after we finished the tunnel in-between the two rooms, the results of the Arcana sounder seemed to be very accurate.

Doubleclick to see more details

Nazomer te Rochefort

Zondag 2 oktober : Na een werksessie samen met Marc in de Trou Muret hebben we nog ruim de tijd genomen om te profiteren van het heerlijke weer.

We zijn in de namiddag gaan zien naar de droge Lomme tussen Waerimont en de bron van Eprave. Door de droogte is er een totaalperte juist voor de Bois de Waerimont. Deze perte is in de bedding, maar je ziet het water er wel in draaien. Volgens Jean-Luc, die een paar weken terug ging kijken, is het een klein gat waarin het water verdwijnt. Deze perte zou op het traject kunnen liggen van de ondergrondse stroming. Het debiet aan de bron te Eprave is dus aangedikt met deze perte die toch een redelijk debiet verzwelgt. Verder richting Eprave is de bedding van de Lomme totaal droog, met uitzondering van een paar bassins. Veel dode of bijna dode vissen. De rivier is prachtig, alles met rolkeien, net alsof je in het zuiden bent !

Het volledige traject afgelopen. De weg Rochefort-Han verbergt wellicht vele grotjes of pertes, deze talus is kunstmatig, en komt op vele plaatsen tot tegen de rivier.

In de buurt van de Rond Tienne bron is er een kleine resurgentie in de bedding van de rivier, en vanaf hier dus een klein beetje stroming. Of er water uit de rond tienne kwam hebben we niet geverifiëerd aangezien we achternagezeten werden door een stier ;-)

Aan de bron uitzonderlijk helder water, goed debiet. 

Hierbij een kaartje met de locaties.



P Perte
R Résurgence
Rood = droog

 Zie ook : http://www.cwepss.org/download/ecoKarst/echokarst85.pdf