Eén stapje achteruit en 2 stapjes naar voor

Zaterdagmorgen, parking Nasproue: Ik (Randy) ben vroeg van de partij. Het landschap ligt er wit, koud en verlaten bij, het heeft goed gevroren deze nacht. Het ochtendgloren ontwaakt een mooie lentedag, en ondertussen is het team compleet. We zijn deze maal met 3 duikers. Het klikt al vanaf de eerste minuut, wanneer we Seppe in ons team verwelkomen.

We hebben veel werk dit weekend, dus we gaan aan de slag. De eerste dag staan een meting aan de S6, recuperatie van het materiaal aan de S7 en een kleine verkenning stroomafwaarts van de zogenaamde S2 op het programma. We maken ons klaar en trekken richting het dorp, waar we sinds de overstromingen mogen gebruik maken van het terrein van een afvaldepot om de Vesder te bereiken. Vanaf hier moeten we enkel de rivier oversteken naar de tunnel in de spoorwegmuur die toegang geeft tot de Croisiers grot.

Het rivierwater is ijskoud, maar het water dat uit de tunnel stroomt voelt heerlijk warm. We maken ons klaar en weg zijn we. Seppe op kop, zodat hij voor de eerste keer wat kan genieten van het zicht, en een impressie heeft van de S1. We passeren vlot het blokkenstort en sleuren ons kapot in de shunt richting S3 (nu S4). Een 100-tal meter kruipen in te lage passages met 2 duikflessen en een speleozak achter je aan is moordend, zelfs voor de meest-getrainde onder ons kost het zweet en tranen.

Even uitrusten aan de S4 om op adem te komen. Ik doe een korte verkenning stroomafwaarts in de ‘S2’ (nu S3). Voor de juli-waterbom was het onmogelijk om hier te passeren, door een dikke laag blubber in combinatie met een lage passage. De overstroming heeft de grot goed gespoeld, waardoor veel slijkdepots zijn verdwenen, of zich hebben verplaatst. Dit is ook hier het geval, waardoor ik makkelijk kan passeren. Ik passeer de lage passage terwijl ik nieuwe lijn leg, en merk dat het direct terug naar boven gaat, dit blijkt slechts een korte sifon te zijn die uitkomt in een ruime tunnel die terug sifoneert na een paar meter. Enthousiast keer ik terug, dit was mijn eerste duikpremière, en ook al betreft het slechts een paar meter, trots doe ik mijn verhaal. 

Daarna beslissen we om eerst de meting aan de S6 te doen. We passeren makkelijk tot aan de klok in de S6. Ik neem hier plaats met een arva meettoestel terwijl Stijn zich begeeft naar de versmalling/rotsboog in de S6. Deze passage heeft ons in het verleden al moeilijkheden bezorgt waardoor we een shunt aan het graven zijn tussen de klok in de S6 en postsifon S6. Met de geplande meting willen we de afstand bepalen, hoe ver nog te graven. Na een paar minuten komt Stijn terug: er is geen passeren aan. Waar op andere plaatsen het effect van de overstromingen gunstig is geweest, hebben we hier minder geluk. Een dik pak modder bij de rotsboog maakt de passage onmogelijk. We beslissen dan maar om verder te graven in de klok. Afwisselend, en hard zwoegend slagen we erin om opnieuw een meter op te schuiven in de goede richting.

Daarna keren we terug naar de S3, waar Stijn nog wat nieuwe lijn legt. Hij passeert er 3 sifons en bereikt er de lang verwachtte samenvloeiing afkomstig uit de Bellevaux grot! Seppe profiteert van het moment en gaat snel ook even op verkenning. Ja, dat beloofd een leuke dag te worden voor jullie morgen zegt hij wanneer hij glunderend boven komt. Het zit erop voor vandaag, moe maar voldaan keren we terug. We reflecteren nog even op de dag in de warme mobilhome, waar we onszelf voorzien van een hapje en een drankje. Jammer genoeg moeten we afscheid nemen van Seppe, die ons enkel de zaterdag kon vergezellen.

Zondagmorgen zijn ook Geert, Patrice en Charlotte van de partij. Met hun team gaan ze verder graven aan een shunt in de Cure-Dents.

De planning voor de duikers was ‘glijdend’ en vooral afhankelijk van het resultaat zaterdag: enthousiast trekken de duikers terug naar de Croisiers, we zijn namelijk benieuwd naar wat de S2 nog voor ons in petto heeft.

We duiken door de S1, zwemmen naar de Salle Des Castors en dragen ons materiaal over het blokkenstort naar de S2. Deze sifon is  45m ver verkend tot wanneer het te laag werd. We vermoeden dat de veranderingen ook hier eerder positief van aard zullen zijn.  Stijn duikt, en gaat een poging doen om de S4 te bereiken. Zelf kruip ik door de beruchte laminoir om hopelijk Stijn op te wachten aan de S4. Zelfs zonder een caravaan aan duikgerief achter me aan merk ik hoe lastig deze is. Onderweg maak ik wat beelden terwijl ik uitrust en wacht daarna geduldig aan de S4.

Een 40-tal minuten later komt Stijn aan bij de S4 met meer dan goed nieuws: Er ligt nu 120m lijn, in een gang die ongeveer 135m lang is. In totaal zijn er 7 sifons, terwijl de intersifons gemakkelijk overgezwommen kunnen worden. Uit eerdere ervaring gaan we ervan uit dat de klokken niet adembaar zijn. Om daarover zekerheid te hebben zijn we van plan een multigasmeter aan te schaffen. Enkele ademteugen van het verkeerde gas kunnen namelijk fataal zijn. Naast het wegvallen van de portage in de laminoir, wat we ten zeerste appreciëren, is de toevoer van koud en groenig water vanuit de Bellevaux waarschijnlijk wel het grootste nieuws. Deze op het eerste gezicht ondiepe sifon en laat zich vermoedelijk vlot passeren….

Alvast een schematische voorstelling van het syteem, zoals het nu is. Daarbij hebben we de nummering van de sifons herzien. Achtereenvolgende sifons, waar de lijn meestal boven water verder loopt zien we als één sifon, maar we voorzien wel een tweede nummer. Bvb; 1.1, 1.2, enz. In de rivier richting Bellevaux zullen we in de toekomst spreken van 3.1 Bis, enz… Momenteel zijn er los van elkaar al 23 sifons gedoken in dit systeem!

Ook ik duik even het nieuwe traject heen en terug, en ben aangenaam verrast.

We keren terug en ontmoeten het ander team nog even op de parking. Zij hebben de shunt verder kunnen vrijmaken, en zijn daarbij herschapen als slijkduivels. De allersmalsten kunnen reeds passeren, maar voor het gros is er nog wat werk aan. Na nog even na te genieten ruimen we op en gaan we huiswaarts. Moe maar voldaan…

Waar we even hebben moeten terugschakelen zitten we nu weer 2 versnellingen hoger. Een nieuwe Croisiers episode is aangebroken…

Hier de link naar een filmpje van deze exploratie FILM.

En hier een film van de S1.

 Randy

GCD

Zaterdag Grotte des Cure-dents, deze keer geen duikpogingen maar goede ouderwetse Belgische speleo, dus kruipen en wringen door nauwe passages.

Patrice en Randy zijn voorop gegaan, om te gaan graven aan de pijp naar het slijkmeer.

Ondertussen zijn Stijn en Geert een ARVA gaan plaatsen in de Bellevaux grot en een rooster gaan halen voor de perte. Deze ploeg heeft ook een topo gemaakt van de grot, een backbone om de ligging nauwkeurig te positioneren. Toen we aan het slijkmeer kwamen waren de gravers juist klaar met hun werk en konden we lustig verder meten. 

Eenmaal achteraan kwam dan de ontvangstARVA in werking. Resultaat is 25m afstand, te corrigeren zodat de tussenafstand een 20-tal meter is.

Op de terugweg werden enkele kiekjes genomen, de waterpartijen verkend, en een conductiviteitsmeting van het water vond plaats. Ondertussen waren de gravers terug bezig om passages uit te diepen, er was geen ophouden aan.

Er is geëindigd met de topo naar de sifon en de plaatsing van het rooster voor de perte. Om af te sluiten werd de ARVA terug opgehaald in de Bellevaux.

We zijn tevreden dat de grot de mega-crue van juli goed heeft doorstaan, hier geen plastic botervlootjes zoals overal elders in de grotten. We vermoeden in deze grot dus geen vlotte doorstroming van de Vesdre.

Dankzij de werken van Patrice en Francis tijdens de vorige week hebben we gans onze todo lijst kunnen afwerken en dus alle tevreden!

G.

Een één, en een twee.

We zijn stilletjes aan weer aan het opschakelen in het project Croisiers. In de naweeën van de crue zijn er enkele opportuniteiten aan het licht gekomen. Zo is de waterstand aan de bronnen toegenomen, en er is opnieuw helder en lekker warm water. Het gevolg is dat we voorlopig geen barrages nodig hebben om gemakkelijk naar binnen te  zwemmen. Mogelijks zijn de thermale bronnen actiever geworden, maar zeker is ook dat de pertes meer water nemen. Je leest het goed, pertes, sinds kort hebben we weet van een tweede grote perte. Ook die is grondig uitgespoeld door de zomercrue. 

We hebben het weekend ingezet met Patrice te helpen in de Grotte des Cure-dents (GCD), we zijn erin geslaagd om een kleine 10m op de schuiven in een netwerk van gangetjes. Tientalen bakken zand zijn daarvoor naar buiten gesleurd.

In diezelfde GCD zijn we tot de vaststelling gekomen dat er ook hier een perte zit. Een raadsel hoe dit voorheen niet werd gezien! Op duikverkenning. De S1 is een 15 tal meter lang, gevolgd door een 10 tal meter VM, en een S2. Ook die is een tiental meter lang, gevolgd door een S3. Alles is ruim genoeg, omgeven door depots, en gevuld met donker en koud water. Topo was onmogelijk, daarvoor moeten we langer uit het water kunnen blijven, de hoofdrichting is echter noord. Een verbinding met de S8 van de Croisiers komt binnen bereik! Dan kunnen we eindelijk de achtergebleven duikspullen recupereren, maar ook voor het eerst door de berg duiken.

De rest van de dag zijn we gaan genieten van een thermaal bad. Voorbij de S1 hebben we voor het eerst tijd genomen voor fotografie. Tegenwoordig is het kinderspel, om zelfs in de meest extreme omstandigheden een mooie foto te nemen. Met een lange sluitertijd en statief, in combinatie met je speleoverlichting, kan je vrij snel tot een verrassend resultaat komen. Inkleuren van het beeld, terwijl je ernaar kijkt. Kleuterfotografie, heerlijk!

Randy heeft een deuxieme gedaan in de S2. Ook hier is er onder water meer plaats dan bij de eerste verkenning. Dat schept mogelijkheden om richting Bellevaux door te stoten. In afwachting van z’n terugkomst heb ik een zak gevuld met aangespoelde plastiek potjes. Triest.

De droge speleo’s hebben die dag links en rechts gedesobstrueerd. Maar, miss het belangrijkste, ze hebben ook een topo gemaakt van de GCD. De topo kan nuttig zijn om te weten waar we nu best verder graven. Zo zijn we gestart aan één splitsing, en geëindigd met een 5 tal mogelijkheden…

S.

Hierna enkele sfeerfoto's

GCD duik

Barrage naturel

Salle des Castors

Salle des Castors

Salle des Castors

Laminoir

Castors, richel

S2

Depots

Het geheel van Croisiers-Surdents-Bellevaux groeit uit tot een groot Belgisch grottencomplex

Door de overstromingen wel het hardst getroffen is de vallei van de Vesdre, waar ook het systeem van Croisiers zich bevindt. De grootste crue sinds de metingen heeft echter niet alleen ellende veroorzaakt.

Ruim 30 jaar geleden werd aan Bellevaux een dam gebouwd voor de perte om te verhinderen dat de Vesdre droog komt te vallen in de zomer. Het gevolg was dat de eindsifon van de Grotte de Bellevaux is komen te verzanden. Het resultaat van de twee eerdere duikpogingen kan je lezen in vorige verslagen. Het water is dus eind juli voor het eerst weer in grote hoeveelheden door de grot getrokken. Het water is er tot verschillende meter boven de dam gestegen, tot boven de grote porche van de grot. Dat heeft uiteraard z’n sporen nagelaten. Naast de enorme milieuvervuiling heeft het ook grote depots verzet. Zo is de eindsifon nu herschapen tot een aangename onderwatertunnel.

Deze sifon is voor het eerst gepasseerd! Samen met de eerder ontdekte klok is de sifon 16m lang, en -1m diep.

Voorbij dit obstakel gaat de grot verder op hetzelfde elan. Veel slijk, een riviertje, en regelmatig een sifonerende passage. Naast de ontelbare botervlootjes die zijn meegespoeld, hangt er ook een onaangename mazoutgeur. Er zijn op twee plaatsen CO2 metingen genomen, maar die zijn binnen de aanvaardbare grens gebleven.

Er is in totaal 224m afwisselende grot opgemeten. Tweemaal hebben we een sifon kunnen omzeilen. Het verste punt ligt nu op 273m van de ingang. De ondergrondse rivier is nu over 210m verkend!

Na een versmalling, gevolgd door een duck van 0,5m volgt een breed stuk riviergang om uiteindelijk op een S4 te botsen. Deze lijkt zeer breed te vertrekken. Het voorlopige eindpunt.

Naast dit succes hebben we uiteraard de tijd genomen om de bronnen te bekijken. De duiklijn in de S1 is duidelijk aan vervanging toe. Ook het zicht is niet zoals we gewoon zijn. De Vesdre zelf kleurt nog steeds zeer bruin. Nu we de perte weer op actief gezet hebben, merken we dat de rivier in de grot na de S3 troebeler is. Dat zou kunnen betekenen dat er ergens in de S2, die nog niet volledig verkend is een toevoer is van water, waarschijnlijk afkomstig van het nieuw ontdekte traject uit de Bellevaux. Voorlopig hebben we dus nog geen aansluiting gevonden met de Grotte des Surdents.

Komend weekend wordt een grote opruimactie op poten gezet om de omgeving van de Grotte de Bellevaux proper te maken. Wij hebben alvast een flinke voorzet gegeven.

De afvalberg in de Bellevaux grot

Een foto zegt meer dan 1000 woorden, en een film nog meer: FILM

Dit deel van de grot heeft tijdens de crue zo'n 10 meter onderwater gezeten!

S.

Even terugschakelen

De omvang van de operaties + het bijkomende gevaar heeft ervoor gezorgd dat we nu even moeten terugschakelen. Om veilig achteraan de Croisiers grot te kunnen duiken dienen we een oplossing te vinden voor de dichtslibbende versmalling in de S6. 

Initieel was het plan om alleen naar achter te gaan. De tweede duiker zou de versmalling open maken bij terugkomst op een afgesproken uur, en materieel aanpakken. Maar, bij het tekenen van de topo kwam ik tot de vaststelling dat er misschien wel een droge shunt te graven is aan de S6. Halverwege de S6 zit een ruime klok met een ‘T’ passage op het droge, die moeten we herzien. 

Gezien het plan last minuut gewijzigd werd waren we vrijdagavond vrij. Er werd van de gelegenheid gebruik gemaakt om te funduiken in Goffontaine. Dat is geen nieuws natuurlijk, is het niet dat het water er voor het eerst minder helder is. Iets wat zeer ongewoon is voor deze site. Zelfs wanneer alles in megacrue staat blijft de bron gewoonlijk zeer helder. Zou er misschien sprake zijn van een lek in het naburige zuiveringsstation? Opvolgen!

In de Croisiers zoals altijd zeer helder water. Nu, bij het laatste bezoek hebben we gemerkt dat de S1 ook kan vertroebelen. Waarschijnlijk te wijten aan de heractivatie van de perte. Dat zet ons aan het denken, zou er sprake zijn van een parallel systeem Bellevaux-Croisiers dat uitkomt in de S2?

Kleurproeven zouden ons kunnen helpen.

In dat opzicht werd de S2 aval voor het eerst geprobeerd. De S2 amont kent ook zo z’n moeilijkheden, zijnde; slechte lucht, langdurige versmallingen, blubber,…

Ook de aval blijkt geen cadeau te zijn. Er is een smalle knik gevolgd door krap bochtenwerk, stijgend en ondiep. Het passeert dus, maar een dikkere duiklijn is echt wel noodzakelijk om verder te gaan. Een mogelijk alternatief werd vorige keer al ingezet. We zijn beginnen graven aan een gang die ¾ opgevuld is. De richting; tussen de S2 amont en aval. Deze werkplaats is in de zomer ook bereikbaar voor niet duikers. Waterratjes kunnen zich dus aanmelden.

Hoofddoel; de mogelijke shunt in de S6: Na het bekijken van de schouwen aan de ‘T’ is besloten om een opvulling op de meest evidente plaats uit te scheppen. Na twee meter te hebben uitgegraven kunnen we ervan uitgaan dat we een oude passage van de rivier aan het volgen zijn. Het sediment is zeer gelaagd. We volgen een vast plafond met hier en daar een ‘mes’. Ook de richting klopt. Volgens de topo nog een 2 à 3 m te gaan. Als deze verbinding slaagt kunnen we weer veilig met twee naar achter.

Vaderdag: duik twee in de perte van Bellevaux. Eerder is het parcours naar de sifon aangepast, en de perte ruimer gemaakt.

Er is momenteel meer water dan bij de eerste poging. Meer waterdruk is echt wel noodzakelijk wil je graven onder water. Er is uiteindelijk geen vordering gemaakt. Na de VM, nu een mini sifon, volgt een hoge klok. Daarna de sifon, ondiep, en te smal om te passeren. Na een hele tijd woelen kon ik opnieuw 3m ver m’n been tot aan m’n knie boven water steken. Geen plafond voelbaar. Omringd door hopen sediment en vlokken krijgen de ademautomaten het vaak lastig. Als vader heb ik besloten een beter moment af te wachten om door te duwen. Ooit!

S.

Landslides!

Een nieuwe meerdaagse aan het systeem van Croisiers heeft het volgend resultaat opgebracht.

Op dag één en na het transport van alle duikspullen zijn de duikers aan de slag gegaan met alle doorgangen in de éboulis van de Salle des Castors in kaart te brengen. Ook werden de duiksets tot aan de S3 gebracht, klaar om de volgende dag voorbij de S6 te gaan.

Op dag twee staat een klim in de Salle Walhorn op het programma. Bij het vorige bezoek is er een smalle schouw gevonden naast de 18m hoge zaal. Deze schouw brengt ons quasi tot helemaal bovenaan. Er is 38m touw uitgehangen om de zaal helemaal te kunnen verkennen.  Helaas is er geen vervolg gevonden. Ook in het horizontale niveau boven in de zaal is er voorlopig geen doorkomen aan. Wel hebben we kunnen genieten van mooie concreties, aan de rand van deze afgrond.

Tijdens de retour doorheen de S6 hebben we gemerkt dat ‘de knik’ echt wel instabiel is. Onderaan een trechter van sediment is er een kleine rotsboog op -2m waar de duiker onderdoor moet. Normaal kan deze gepasseerd worden zonder flessen uit te doen. In de retour moest ik na vele minuten graven twee flessen uit doen om te passeren. Een passage die dus met de nodige voorzichtigheid moet  benaderd worden!

Er werd afgezien van het plan om de volgende dag opnieuw met twee voorbij de S6 te gaan om de S8 te herbekijken. Eerst en vooral moest de knik in de S6 herzien worden. En eerlijk gezegd waren de duikers ook blij met een ‘rustdag’.

Op de (rust)dag drie zijn er verschillende nuttige en aangename werkjes de revue gepasseerd. Misschien het belangrijkste is dat we meer water via de perte naar binnen hebben gekregen. De eindsifon van de Grotte de Bellevaux, en de VM er net voor zijn aangepakt om een nieuwe duikpoging te vergemakkelijken. Verder zijn we door de bossen gezworven op zoek naar alle gekenden karstfenomenen. Daarbij hebben we ook een nieuw putje open gemaakt dat Geert de dag ervoor had opgemerkt. 

Op dag vier terug naar de Croisiers: recup van de spullen voorbij de S6 en het aanpassen van de exit daarvan. Er is beslist om voorlopig telkens maar met één duiker voorbij deze passage te gaan. De tweede duikers kan, in geval van problemen, stroomaf veel gemakkelijker graven aan deze knik.  Boven water is langs de sifon een richel gegraven om te vermijden dat de duiker lawines veroorzaakt.

Er is de afgelopen dagen veel nattigheid gevallen. Tot onze verbazing was de S1 minder helder, maar vooral ook minder warm (12°C, ipv 14°C), terwijl het water vanaf de S3 wel weer helder en warm is. Dat zou dus kunnen betekenen dat er ergens in de S2 een toevoer moet zijn van een chantoir op het plateau. Dat zou ook de vreemde richting van de S2 kunnen verklaren.

Momenteel hoog op de todo lijst staan de twee te realiseren verbindingen met de Grotte des Surdents. Eén verbinding via de Croisiers, en een tweede, momenteel veel belangrijker, via de Grotte de Bellevaux om tot één réseau te komen. De tussenafstanden zouden nog beperkt zijn tot meters! Zowel boven als onder water zullen hier binnenkort nieuwe pogingen ondernomen worden in de grot die eigendom is van de UBS.

Sourd d'Aiwe

Na een initiële verkenning van de locatie met Raf, 3 weken terug, werd besloten tot het maken van een eerste verkenningsduik.

Deze bron werd bedoken in 1966, nadien door Nico Hecq in 2010 en tevens door Dirk Roelandt.

Vandaag (2/5/2021) gaan Sanne, Raf en Herman het systeem in.

De ingang is niet nauw naar onze normen, het zicht is ok in het heengaan. Het waterpeil daalt wel zienderogen, dus weldra zijn we hier uitgezongen tot het najaar. De ooit vaste lijn bengelt in flarden, dus die gaan we vervangen door een nieuw gemarkeerd touw. Ook de topo zal vernieuwd worden.

Al bij al een leuke duikdag met een aangename kennismaking met de lokale mensen en een warm welkom aan een nieuwe topduikster in ons exploteam.

Herman.